قوله تعـــالی: {فَإِذا مَسَّ الْإِنْسانَ ضُرٌّ دَعانا ثُمَّ إِذا خَوَّلْناهُ نِعْمَةً مِنَّا قالَ إِنَّما أُوتیتُهُ عَلی‏ عِلْمٍ}

پــــروردگار در این آیه یکی از خصال بد انسان را بیان نموده و میفرماید: همینکه آسیب و رنج و محنتی به آدمی روی کند ما را بخواند تا آن بلا و محنت را از او دور کنیم و چون به او نعمت و دولت عطا کنیم میگوید این نعمت دانسته و به استحقاق نصیب من گردیده و از راه معرفت و تدیبر در کسب و تجارت به من رسیده و حال آنکه آن نعمت و اقبال امتحان و آزمایش است برای او تا معلوم شود در قبال آن نعمت چگونه شکر و سپاس بجای آورده و یا کفران بعمل می آورد, پس پاداش یا کیفر داده شده به حسب اعمالش می باشد, اما بیشتر مردم از سِـــر آن بی خبرند و نمی دانند.

ابن بابویه از اسماعیل بن فضل روایت کرده ذیل آیه (وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ الْغُرُوبِ) از حضرت صادق ع در مورد دعای قبل طلوع الشمس و قبل غروبها را سؤال کردم فرمود: بر هر کس واجب است همواره پیش از طلوع و غروب آفتاب هر بار ده مرتبه بگوید : (لا اله الا اللّه وحده لا شریک له، له المـلک و له الحـمـد یـحـیـى و یـمـیـت و یمیت و یحیى و هو حى لا یموت بیده الخیر و هو على کل شى ء قدیر).

توضیح : یعنی: هیچ معبودی جز الله نیست که تنها و بی‌شریک است، پادشاهی و حمد و ستایش سزاوار او و از آن اوست و او بر هر چیزی و هر کاری تواناست و الله تعالی زنده میکند و میمیراند و میمیراند و زنده میکند شکی نیست خدای لایزال و تمام خیر به قدرت الله است و از طریق قدرت الله به ما ساری و جاری می‌شود.

(إِنَّ الَّذِینَ یُحَادُّونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ کُبِتُوا کَمَا کُبِتَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۚ وَقَدْ أَنْزَلْنَا آیَاتٍ بَیِّنَاتٍ ۚ وَلِلْکَافِرِینَ عَذَابٌ مُهِینٌ یَوْمَ یَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِیعًا فَیُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا ۚ أَحْصَاهُ اللَّهُ وَنَسُوهُ ۚ وَاللَّهُ عَلَىٰ کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ):

کسانی که با خدا و رسولش مخالفت می‌کنند مانند کافران پیشین به رو در آتش دوزخ می‌افتند و ما آیات روشن خود را فرستادیم و از برای کفار عذاب ذلت و خواری مهیا شده ای رسول ما یاد کن آن روزی را که خدای تعالی تمام خلایق را برای حساب زنده گرداند و خبر دهد ایشان رابه آن چه عمل کرده‌اند یعنی اعمال شان را در مقابل آن ها آورند تا خجل و شرمنده شوند و این شرمندگی نوعی از عقوبت (شکنجه،تنبیه) و عذاب می باشد چنان که یکی از ما به دیگری می گوید تو را آگاه کنم از آنچه کرده ای تمام آن اعمال و معاصی را که به جا آورده‌اند خداوند ضبط فرموده و آن ها فراموش کرده اند, ولی پروردگار ایشان را آگاه سازد که او بر همه چیز دانا و گواهست.

قوله تعــــالی: {کَلاَّ لا تُطِعْهُ وَ اسْجُدْ وَ اقْتَرِبْ}
سجده کردن در قرائت این آیه و یا شنیدن آن واجب است و فرمود ای رسول ما تو هیچ از ابو جهل اطاعت نکن و به نماز و سجده خـــــداوند بپرداز و بحق نزدیک شو, چه نماز و سجده موجب قرب به پـــــروردگار است.

توضیح : در کافی ذیل آیه فوق از حضرت رضا ع روایت کرده فرمود بهترین حالات مردم نزد خــــداوند سجده آنها میباشد و خواندن این سوره در نماز واجب جایز نیست چه حین قرائت سجده واجب میشود و از این جهت ما حی نماز است.

ابن بابویه در آیه {وَ ظَنَّ داوُدُ أَنَّما فَتَنَّاهُ فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ وَ خَرَّ راکِعاً وَ أَنابَ} از ابوطلت هروی روایت کرده گفت روزی مأمون بحضرت رضــا ع عرض کرد آیا شما نمی فرمائید که انبیاء باید معصوم باشند؟ حضرت فرمود: عصمت انبیاء و پیغمبران ضروری است, مأمون گفت پس عقیدۀ شما در بارۀ داود و نسبتی که باو داده میشود چیست؟ حضرت فرمودند: علما شما چه میگویند؟ عرض کرد علی بن محمد جهم میگوید روزی داود در محراب عبادت مشغول به نماز بود شیطان بصورت پرندۀ زیبائی بر او جلوگر شده و داوود برای گرفتن آن پرنده نمازش را قطع نموده و از جا برخاست که پرنده پرواز میکند و بالای دیار منزل اوریا می نشیند, داوود بدنبال پرنده رفت ناگاه عیال اوریا را که مشغول غسل کردن بود دید و دلباختّ او شد و هوای او را در سر گرفت و اوریا را بجنگ فرستاد و حیله ای بکار برد تا اوریا را کشتند و عیالش بعقد خویش در آورد, حضرت رضـــا ع سخت از این سخنان متغیر شد و دست به پیشانی خویش کشید و فرمود إِنَّا لِلَّٰهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ , سپس فرمود: چگونه به یکی از پیغمبران خــــدا چنین تهمت های ناروا میزنند که نسبت به نماز تهاون و سستی کند و برای بدست آوردن پرنده ای نماز خود را بشکند و اتیان بکار زشت نموده و شخصی را بقتل برساند تا عیالش را تزویج نماید!؟ مأمون عرض کرد پس خطا و گناه داوود چه بود؟ فرمود وای بر شما از این گمان! داوود گمان میکرد خــــداوند اعلم و داناتر از او کسی را خلق نفرموده لذا خـــــــداوند آندو فرشته را بصورت مدعی و مدعی علیه نزد او فرستاد تا مسئله ای طرح نمایند و داوود قبل از آنکه از مدعی بینه و شاهدی در تأیید مدعای خویش بخواهد در قضاوت عجله نموده و گفت مدعی علیه ستم نموده و حکم بیموردی داد و اینگونه قضاوت که بدون بررسی بیانات طرفین دعوی حکم داده شود بر خلاف رویه قضائی و حکومت است.
مأمون عرض کرد پس داستان اوریا چیست؟ حضرت رضـــا ع فرمود تا زمان داوود رسم بود که اگر مردی وفات می نمود یا کشته میشد عیالش هرگز نمی توانست شوهر کند اول کسی که خــــداوند تزویج زن شوهر مرده را باو حلال کرد حضرت داوود ع بود که پس از کشته شدن اوریا اقدام به تزویج عیال نمود و البته عُده وفات هم گذشته بود.

توضیح : همچنین از حضرت صادق ع روایت کرده که به علقمه فرمود: ای علقمه تو هرگز نمی توانی مردم را از خویش راضی بداری و هیچوقت از شر زبان و نسبت های ناروای ایشان در امان نیستی چگونه ممکن است تو سالم بمانی از چیزی که پیغمبران و ائمه از آنها سالم نماندند؟ آیا این مردم نسبت زنا به حضرت یوسف ندادند؟ آیا به ایوب پیغمبر ارتکاب گناه و عقوبت ندادند آیا این مردم نگفتند که داوود پیغمبر بدنبال پرنده ای رفت و نظرش به عیال اوریا افتاد و دلباخته او شد و حیله ای بکار برد تا اوریا را کشتند و عیالش را تزویج نمود و از این طریق ناروا به وضل معشوق رسید؟!.

قوله تعــــالی: {أَ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَیْنَیْنِ وَ لِساناً وَ شَفَتَیْنِ وَ هَدَیْناهُ النَّجْدَیْنِ}
خــــداوند در این آیه میفرماید: "آیا ما او را دو چشم ندادیم برای دیدن و زبان و دو لب برای سخن گفتن و آیا راه خیر و شر را به او ننمودیم؟"
پیغمبر اکرم ﷺ فرمود: در کتب پیغمبــران سلف چنین نوشته شده: "ای فرزند اگر چشم با تو نزاع کند در آنچه بر تو حرام کردیم, پیش آن دو پلک قرار دادیم تا آن را بپوشانی, و اگر زبان با تو مجادله کند دو لب قرار دادیم تا به آن زبان را خاموش نمائی و اگر فرج در محرمات با تو نزاع کند پیش تو پاها را نهادیم تا آن را حفظ نمائی"

توضیح : دیلمی از حضرت باقر ع روایت کرده فرمود: مراد از عَیْنَیْنِ رسول اکرم ﷺ و مقصود از لسان امیرالمؤمنین ع و شفتین حضرت امام حسن و امام حسین ع است و راه خیر ولایت امیرالمؤمنین ع میباشد.

بنام خـداوند بخشنده مهربان
این سوره را نازل کرده و (احکامش را) واجب نمودیم و در آن آیات روشنی از توحید و خداشناسی نازل کرده ایم تا شاید وسیله تنبه و یاد آوری شود,

و (تو ای رسول گرامی دعا کن و) بگو پروردگارا بیامرز و ببخشای که تو بهترین بخشندگانی,

و هر که با خدای یکتا دیگری را به خدائی بخواند دلیل و مدرکی بر گفتار (بی پایه) خود ندارد و نتیجه رسیدگی به حساب او با خداست و محققا کافران رستگار نمیشوند,

قوله تعـــالی: {فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنْبِکَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ بِالْعَشِیِّ وَ الْإِبْکارِ}
در این آیه پـــــروردگار به رسول خود میفرماید: ای رسول گرامی بر آزار و اذیت مردم و امتت که تو را تکذیب میکنند صبر و بردباری بنما و البته وعدۀ خــــداوند که نصرت در دنیا و ثواب و پاداش در آخرت باشد حق است و خلافی در آن نیست و از خـــــداوند طلب آمرزش نموده و هر صبح و شام به تسبیح و نیایش پـــــــروردگار خود مشغول باش.
و این دستور تعبدیست از طرف پــــــروردگار به پیغمبر به دعا و استغفار تا مقام و منزلت حضرتش مضاعف گردد و سنتی برای امت باشد چه پیغمبر معصوم است و هیچگونه گناه کبیره و صغیره از معصوم سر نمی زند تا موجب استغفار بشود, بطوری که بعضی از نادانان به غلط میگویند استغفار پیغمبران از گناهان کبیره است.
طبرسی از پیغمبر اکرم ﷺ روایت کرده فرمود پــــروردگار فرموده: ای پسر آدم تسبیح و ستایش من هر صبح و شام ساعتی مشغول باش تا مهمات تو را کفایت کنم.

قوله تعـــالی: {إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهادُ}
"البته ما رسولان خود و کسانیکه ایمان آورده اند هم در دنیا یاری و نصرت دهیم و هم در روز قیامت که گواهان به شهادت قیام می نمایند."
سعد بن عبدالله از جمیل بن دراج روایت کرده که گفت معنای آیه فوق را از حضرت صادق ع سؤال نمودم فرمود: به خــــدا قسم تأویل این آیه در زمان رجعت خواهد بود آیا نمی بینی پـــــروردگار در دنیا بسیاری از پیغمبران را یاری نفرموده و آنها و ائمه آل محمّد ﷺ کشته شدند و هنوز یاری و نصرت پیدا نکرند البته پـــــروردگار, ایشان را در رجعت و بازگشت به دنیا یاری خواهد فرمود.
از ابی بصیر روایت کرده گفت حضور حضرت باقر ع آیه را تلاوت نمودم فرمود: حضرت امام حسین ع کشته شد و کسی به خون خواهی حضرتش قیام ننموده و او را یاری نکرده است البته به دنیا بازگشت میفرماید و از قاتلین انتقام میکشد.

طبرسی ذیل آیه {النَّارُ یُعْرَضُونَ عَلَیْها غُدُوًّا وَ عَشِیًّا وَ یَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذابِ} از پیغمبر اکرم ﷺ روایت کرده فرمود: در دنیا آتش را بر آنها عرضه دارند زیرا که در قیامت روز و شب وجود ندارد و پیدایش روز و شب بر اثر گردش آفتاب و ماه است و در بهشت و جهنم آفتاب و ماه نیست و پیوسته میگویند پـــــروردگارا چه وقت قیامت بر پا میشود؟
شخصی به حضرت صادق ع عرض کرد در مورد این آیه چه میفرمائید؟
فرمود: مردم چه میگویند؟ عرض کرد آنها میگویند مراد از این آتش همان آتش جهنم است و آنان پیش از دخول به جهنم عذاب نمی شوند چونکه از سعداء هستند!, فرمودند: "چنین نیست بلکه این عذاب در دنیاست."