محمد صادق تنها

در تفاسیر آمده است که علت قتل آن جوان که در ماجرای موسی (ع) و خضر نبی (ع) کشته شد، امکان انحراف بیشتر او و انحراف پدر و ماد مؤمنش شمرده شده است. سؤال اینجاست که عدل خداوند چه می شود آیا واقعاً این جوان در آخرت هیچگونه حق اعتراضی مبنی بر این ندارد که اگر طول عمر به من داده می شد صالح می شدم.یا سؤال دیگر این است که اگر به فرمان و مشیت الهی بوده است خُب آن جوان اعتراض می کرد که خضر نبی (ع) می آمد و من را اصلاح می کرد.
خواهشمند است به دو سؤال بالا مستدلاً و با استفاده از قرائن قرآنی پاسخ دهید.

حسین عالمی (داور) : باسلام
ازشما می پرسم : آیا عدل خداوند اقتضا می کند که همه انسانها عمر طولانی داشته باشند؟ یا اینکه حتی یک شبانه روز زندگی هم می تواند نشان دهنده ایمان و کفر او و البته قصد و عزم او بر انجام تکالیف الهی یا عصیان و تمرد او باشد.
درضمن کار همه انبیا و اولیا جز اتمام حجت و به تعبیرساده "بیان راه و چاه عالم" نیست و هدایت صرفا کار خداست.
البته اگر این جمله که " آن مقتول غلام یا نوجوان بوده و به سن تکلیف نرسیده بوده" را بپذیریم به این معنی است که دیگر جایی برای مجازات و البته اعتراض باقی نخواهد ماند.
دور از نظر نماند که همه این سه جریان به امر خداوند دانا برای تربیت و رشد موسی کلیم طراحی شده بود تا به او فهمانده شود :
1- چگونه به سوراخ کردن کشتی اعتراض می کنی و از غرق شدن اهلش هراسناکی در حالی که تورا میان دریا غرق نساختیم و در میان صندوقچه محافظت بودیم ؟؟
2- چگونه به کشتن این نوجوان اعتراض می کنی در حالی که خودت ان جوان قبطی را کشته بودی و از ترس فرعونیان پا به فرار گذاشتی و ما نجاتت دادیم ؟؟
3- چگونه به کار کردن بدون اجر برای آن دو کودک یتیم اعتراض کردی اما در اوج جوانی و در ماجرای دختران شعیب خود به کار بی مزد برای انان و آب کشی برای گوسفندان تن داده بودی؟؟
در صورت نیاز اماده ام در این خصوص به گفت و گو ادامه دهم

مهمان

چرا در ترجمه ایه78/سوره اسرا لدولوک الشمس را (وسط اسمان معنا کرده)درصورتی که معنایش مالیده شدن میباشد

حسین عالمی (داور) : با سلام
راغب میگوید دلوک شمس بمعنى میل بغروب است.
صحاح آنرا زوال گفته است و مراد از زوال میل و انحراف خورشید از وسط آسمان بطرف مغرب است و عبارت اخراى وقت ظهر میباشد.
قاموس آنرا غروب، زرد شدن، میل و زوال از کبد سماء گفته است.
طبرسى آنرا ظهر معنى کرده و از ثعلب نقل میکند که معنى آن میل است.
ابن اثیر در نهایه گفته اصل دلوک بمعنى میل است و از دلوک شمس زایل شدن آن از وسط آسمان قصد میشود و گاهى غروب آفتاب مراد است.
در روایات اهل بیت علیهم- السلام دلوک شمس بزوال یعنى ظهر و غسق اللیل به نصف شب تفسیر شده است چنانکه خواهد آمد.
بنا بر آنچه گذشت دلوک بمعنى میل و آن مایل شدن آفتاب از وسط آسمان نسبت بمحیط و محلّ هر مردم است (بعبارت دیگر: ظهر) لام در «لِدُلُوکِ الشَّمْسِ» باحتمال قوى بمعنى عند و حین است یعنى «عند دلوک الشّمس و حین دلوک الشمس» و دلیل آن «إِلى‏ غَسَقِ اللَّیْلِ» است و «الى» دلالت بر انتها دارد على هذا لام در لدلوک براى ابتدا است.
و نیز بیضاوى و زمخشرى نقل کرده‏اند که رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمود «اتانى جبرئیل لدلوک الشّمس حین زالت فصلّى بى الظّهر» در این حدیث کلمه «حین زالت» عبارت اخراى دلوک شمس است.
غسق که در آیه شریفه آمده.
بمعنى ظهور تاریکى شب است چنانکه در مجمع گفته و یا بمعنى ظلمت شدید است چنانکه راغب گفته است ولى در روایات اهل بیت علیهم السلام چنانکه گفته شد بنصف شب تفسیر شده است و «قُرْآنَ الْفَجْرِ» در آخر آیه در روایات به نماز صبح تفسیر گردیده است.
على هذا آیه شریفه اوقات نمازهاى پنجگانه را بیان میکند از ظهر تا انتصاف شب. وقت نماز ظهر و عصر و مغرب و عشاء، و وقت نماز صبح بعد از فجر است.
و در باره مشهود بودن آن روایت شده که ملائکه شب و روز در آن حاضر میشوند.
در المیزان میگوید:
روایات فریقین در حضور ملائکه شب و روز در نماز صبح نزدیک بتواتر است.
در تفسیر عیّاشى از زرارة نقل شده که از امام باقر علیه السلام پرسیدم از نمازهاى واجبى؟ فرمود: پنج نماز است در شب و روز. گفتم:
خدا آنها را معین کرده و در کتابش به پیامبرش بیان نموده است؟
فرمود: آرى خدا به پیغمبرش صلّى اللَّه علیه و آله فرموده «أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلى‏ غَسَقِ اللَّیْلِ» دلوک زوال آنست، ما بین دلوک تا غسق لیل چهار نماز هست. آنها را معیّن و آشکار و با وقت کرده است. غسق لیل نصف شدن آنست و فرموده «وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کانَ مَشْهُوداً» و این پنجمى است.
و در ذیل روایت زرارة و حمران و محمد بن مسلم از امام باقر و صادق علیهما السلام نقل شده که فرموده «قُرْآنَ الْفَجْرِ» نماز صبح است و اینکه فرموده «کانَ مَشْهُوداً» از آنست که ملائکه شب و روز در آن حاضر میشوند. در تفسیر عیاشى مجموعا 9 حدیث در باره این آیه نقل گردیده و در وسائل کتاب الصلوة ابواب المواقیت از این روایات و نظائر آنها نقل شده است.
ظاهرا مراد از ملائکة شب و روز ملائکه‏اى هستند که در شب و روز اعمال مردم را مینویسند و وقت نماز صبح موقع رفتن ملائکة شب و آمدن ملائکه روز است لذا هر دو فریق در نماز صبح حاضر میشوند.
کلمه دلوک در کلام اللَّه فقط یکبار آمده است.

محمد نیک روان

- چرا در این آیه از ضمیر اشاره دور (ذلک- آن کتاب) استفاده شده در صورتی که بهتر بود از ضمیر اشاره نزدیک یعنی (هذا- این کتاب) استفاده می شد؟

حسین عالمی (داور) : با سلام
قران را گوینده حکیم نازل فرموده پس بهتر را خود بهتر می داند . تمام سعی مفسرین این است که وجه این انتخاب را درک کنند و شاید به دلیل ان دست یابند.
قران چونان باران نازل نمی شود که قبل از نزول پایین نباشد و پس از نزول بالا از وجودش خالی گردد.
نزول قران چون اویختن طناب است که یک سر ان به دست بی دستی خدای متعال و طرف دیگر آن الفاظ عربی مبین در دست ماست.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏
حم (1)
وَ الْکِتابِ الْمُبینِ (2)
إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ (3)
وَ إِنَّهُ فی‏ أُمِّ الْکِتابِ لَدَیْنا لَعَلِیٌّ حَکیمٌ (4)
به نام خداوند بخشنده مهربان‏
حم (رسول و جانشینانش بر اسرار این حرف آگاهند. یا اشاره به دو اسم حمید و مجید خداست) (1)
قسم به این کتاب روشن بیان. (2)
که ما آن را قرآنى به لسان فصیح عربى مقرر داشتیم تا مگر شما (بندگان در فهم آن) عقل و فکرت کار بندید. (3)
و همانا این کتاب نزد ما در لوح محفوظ که اصل مخزن کتب آسمانى است بسى بلند پایه و محکم اساس است. (4)
یعنی : الفاظ عربی مبین ان به دست شماست و البته سر دیگر این طناب در نزد ماست .
کلمه فی در آیه چهارم سوره زخرف مد کامل دارد و همین مد طولانی و زیبا حتی در موسیقی آیه به این نکته ناب اشاره می کند .
هذا برای عربی مبین و ذلک اشاره به مراتب نورانی قران دارد .

مهمان

باسلام آیامیشودازکتاب های قرانی استفاده کرد؟میشودکتاب هایی معرفی کنیدتا مب بتوانیم به انها مراجعه کنیم؟

حسین عالمی (داور) : با سلام
بحمد الله امروزه برای سطوح مختلف دانش پژوهان کتاب های مناسبی تالیف و تدوین گردیده است .
برای شروع می توانید از اثار تفسیری شهید بزرگوار علامه استاد مطهری که به نام اشنایی با قرآن چاپ شده مراجعه کنید .
در مراحل بعدی تفسیر نور اثر استاد قرائتی و بعد از ان به ترتیب تفسیر نمونه و المیزان و در آخر تفسیر شریف و متقن و نورانی تسنیم اثر علامه بزرگوار جوادی املی .

مهمان

باسلام وخسته نباشید می خواستم ازعلماخواهش کنم که بعدازگفتن نظرخودشون درمورد آیه جندسطری هم درمورد آیه توضیح بدهندکه مابهترمتوجه شویم. نظرخودرادرموردنظرات خوانندگان وافرادی که نظرمیدهندبگویندتاتشویقی باشدتا بتوانیم بیشتردرآیه های قران تدبرکنیم.باتشکروخسته نباشید

حسین عالمی (داور) : با سلام
سایت تدبر فضایی برای رشد همه حتی خود داوران است تا به برکت قرآن و نظرات دانش پژوهان و ایجاد جو گفت و گو همگی خود را به سمت تحقیق و دانستن معارف الهی سوق دهند.
در همین جا می خواهم خواهش کنم شما نیز به این چند سر کوتاه بسنده نکنید .
قران دریایی است که گنجهای آن دست نخورده باقی مانده است .
خود را به مقدمات تفسیر مثل زبان عرب و تاریخ اسلام و حدیث آشنا کنید و در صورت امکان در کلاسهای حضوری شرکت نمایید و از مطالعه تفاسیر معتبر شیعه غفلت نکنید.
برای شروع می توانید از اثار تفسیری شهید بزرگوار علامه استاد مطهری که به نام اشنایی با قرآن چاپ شده مراجعه کنید .
در مراحل بعدی تفسیر نور اثر استاد قرائتی و بعد از ان به ترتیب تفسیر نمونه و المیزان و در آخر تفسیر شریف و متقن و نورانی تسنیم اثر علامه بزرگوار جوادی املی .

مهدی شریف رضویان

این مطلب که تفسیر لوازمی می خواهد و در کنار عترت می تواند کتاب زندگی باشد قابل قبول ، اما کتاب زندگی برای انسانهایی که این دانش را ندارند یا به همه لوازم آن مجهز نیستند عملا نشدنی و نقض غرض در نزول این کتاب آسمانی نیست؟
ببینید امروز برای مثال دنیا در ساخت نرم افزارها به سمت ویژگی USER FRINDELY بودن پیش می رود ،آنوقت ما چطور انتظار داشته باشیم این کتاب آسمانی که برای هدایت ابنای بشر آمده و خود را نور و مبین معرفی می نماید ، برای فهمش توانایی و راه نسبتا صعبی پیش پای رهپویان خود بگستراند.

حسین عالمی (داور) : با سلام
باید توجه داشته باشیم که خود قرآن متن خود را نیازمند به تفسیر میداند و البته خود قرآن نام مفسر را به روشنی بیان مینماید :
و انزلنا الیک الذکر لتبین للناس مانزل الیهم
به تحقیق ما قرآن را بر تو که پیامبر هستی نازل کردیم و تو وظیفه داری آن را برای مردم تفسیر کنی !!!
درست است که قرآن برای هدایت همه مردم نازل شده اما همه مردم مورد خطاب آن نیستند . بلکه اگر خود مردم مستقیما به سراغ قرآن بروند و خود را از تفسیر عترت بی نیاز بدانند گرفتار انحرافی می شوند که شعار " حسبنا کتاب الله " پرچم دار آن است .
فهم عموم مردم از قرآن باید از فیلتر عترت بگذرد تا به انحرافات فاحش و البته به نام اسلام منجر نشود .
ناگفته نماند که مفسرین به نام شیعه نظیر علامه طباطبایی و علامه جوادی آملی هم در سطر به سطر تفسیرشان بر قرآن نگاهی به روایات عترت دارند و به قول خود استاد علامه جوادی در درس تفسیر پارسال که سوره طه را تدریس می کردند فرمودند :
علامه طباطبایی احادیث را در حاشیه قرآن می نوشتند و متن را و تفسیر را قدم به قدم جوری پیش می بردند که به بیان اهل بیت برسند و قول و نظر ایشان همان کلام روایات با تغییری در عبارات است .

محمد نیک روان

1- حدیثی را شنیده ام اما می خواستم بدانم این حدیث مستند می باشد یا خیر ؟
از امام معصوم روایت شده پیامبر در تفسیر این آیه به حضرت علی (ع) فرمودند : یا علی انت ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فیهِ هُدىً لِلْمُتَّقینَ.
لطفا اگر چنین حدیثی وجود دارد ودرست می باشد سند ومدرک ان را هم ذکر کنید .
با تشکر

حسین عالمی (داور) : با سلام
برای حدیث مورد نظر شما با کمی اختلاف در متن دو منبع گرانبهای حدیثی یافته شد که به خدمتتان عرضه می شود :

بحارالأنوار 2 21 باب 8- ثواب الهدایة و التعلیم و فضلهما و فضل العلماء و ذم إضلال الناس ..... ص :
59- شی، [تفسیر العیاشی‏] عَنْ سَعْدَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی قَوْلِهِ تَعَالَى الم ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ قَالَ کِتَابُ عَلِیٍّ لَا رَیْبَ فِیهِ هُدىً لِلْمُتَّقِینَ قَالَ الْمُتَّقُونَ شِیعَتُنَا الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ وَ مِمَّا عَلَّمْنَاهُمْ یَبُثُّون‏
بحارالأنوار 35 402 باب 20- أنه نزل فیه صلوات الله علیه الذکر و النور و الهدى و التقى فی القرآن ....
18- فس، [تفسیر القمی‏] أَبِی عَنْ یَحْیَى بْنِ أَبِی عِمْرَانَ عَنْ یُونُسَ عَنْ سَعْدَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی قَوْلِهِ تَعَالَى ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ قَالَ الْکِتَابُ عَلِیٌّ لَا شَکَّ فِیهِ هُدىً لِلْمُتَّقِینَ قَالَ ع تِبْیَانٌ لِشِیعَتِنَا

مهمان

1- در سوره حمد آیه 5 فقط خدارا می پرستیم وفقط ازخدا کمک می خواهیم ؟
این کمک خواستن در چه امری است ؟ کمک خواستن در پرستش است یا در امور زندگی ؟
ووسیله این کمک خواستن چیست ؟ وانسان با چه وسیله یا وسایلی باید از خدا کمک بخواهد؟

حسین عالمی (داور) : با سلام
استعانت در این آیه قید ندارد یعنی در تمام امور مربوط به دنیا و اخرت از " او " جل و اعلی یاری می جوییم .
راه و روش استعانت نیز در مباحث توحیدی قابل پیگیری است که در صورت لزوم آماده ادامه گفت و گو هستم.

مهدی شریف رضویان

1- چگونه می توان تدبر نمود اما در دام تفسیر به رای نیفتاد؟
اساساً آیا افرادی که علم تفسیر نمی دانند آیا با توجه به دانش و تجربه خود ح استنباط دارند و اگر پاسخ منفی است پس قران چگونه میتواند کتاب زندگی باشد؟

حسین عالمی (داور) : با سلام
تفسیر علمی است که دارای اصول و قواعد محکمی است .
لغت عرب و شان نزول آیات و تاریخ اسلام و به تعبیر استاد علامه جوادی دانستن جو نزول ازجمله لوازم است .
قران زمانی کتاب زندگی است که در کنار عترت باشد. یعنی تفسیری از قران که مورد تایید ایمه است ." کتاب الله و عترتی".
تدبر ما از قران زمانی معتبر است که مطابق محکمات واصول قرانی و البته محکمات واصول روایی باشد.

محمد صادق تنها

با سلام،با توجه به اینکه (زوج) در ادبیات عرب به معنای جفت و دو نفر میباشد،منظور از (ازواج ثلاثه) که در سوره ی واقعه آمده چیست؟

حسین عالمی (داور) : با سلام
در لغت عرب زوج خلاف فرد است و لذا به مجموعه های قرین هم زوج گفته می شود پس زوج به معنی دو نیست تا ترکیب "ازواج ثلاث" مثل "دایره مربع" جامع دو نقیض باشد .
البته در اکثر موارد زوج در ثانی استعمال شده اما موارد استعمال غیر از وضع لغت است .
در استعمال آیه کریمه مراد این است که انسان ها در قیامت به سه گروه کلی تقسیم می شوند .