10) مراد از عبدى که نماز مى‏خواند «عبداً اذا صلّى» چنانکه از آیات آخر سوره بر مى‏آید، رسول خداست، چون در آن آیات، آن حضرت را از اطاعت آن شخص نهى نموده است و او را به سجده و قرب دعوت مى‏کند. از آنجا که این آیات، اولین آیاتى است که بر پیامبر نازل شده، پس آن حضرت قبل از رسیدن به مقام رسالت، نماز مى‏خوانده است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

9) در احادیث مى‏خوانیم: ابوجهل از اطرافیان خود پرسید: آیا پیامبر در میان شما نیز براى سجده صورت به خاک مى‏گذارد؟ گفتند: آرى. گفت: سوگند به آنچه سوگند مى‏خوریم، اگر او را در چنین حالى ببینم، با پاى خود گردن او را له مى‏کنم. زمانى که متوجه شد پیامبر (صل‍ی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) در حال نماز است، تصمیم گرفت با لگد بر سر مبارک آن حضرت در سجده بکوبد، همین که نزدیک شد، با حالتى عجیب عقب نشینى کرد و به مشرکان گفت: وقتى به او نزدیک شدم، در مقابل خود خندقى از آتش دیدم.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

10) با اینکه مراد از «عبداً» شخص پیامبر (صل‍ی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) است ولى نکره آوردن آن، به خاطر تعظیم و بزرگداشت است. «عبدًا اذا صلّى» [ نظرات / امتیازها ]

15) «نسفعاً» فعل است و نون تأکید آخر آن به صورت تنوین نگاشته شده است. این کلمه از ریشه «نسفع» به معناى گرفتن، به شدت کشیدن و سیلى به صورت زدن است. [ نظرات / امتیازها ]

15) «ناصیة» به معناى موى جلوى پیشانى است که براى تحقیر، آن را گرفته و مى‏کشند. [ نظرات / امتیازها ]

15) هنگامى که سوره الرحمن نازل شد پیامبر اکرم‏ (صل‍ی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) پرسید: چه کسى آن را براى رؤساى قریش مى‏خواند؟ اصحاب به خاطر برخورد تند و خشن رؤساى قریش ساکت شدند، ولى عبداللّه بن مسعود که جثّه‏اى ضعیف داشت قبول کرد. همین که نزد کعبه سران را دید، آیات را تلاوت کرد. ابوجهل چنان سیلى به او زد که از گوش او خون جارى گشت. او گریان نزد پیامبر (صل‍ی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) آمد و حضرت غمناک شد. در جنگ بدر، عبداللّه بن مسعود در میان کشته‏هاى مشرکان ابوجهل را در آخرین لحظات دید و روى سینه او نشست. ابوجهل گفت مى‏دانى کجا نشسته‏اى؟! گفت «الاسلام یعلو و لا یُعلى علیه» ابوجهل گفت به پیامبر بگو: حتى در این حال، او مبغوض‏ترین فرد نزد من است. حضرت فرمود: فرعونِ موسى در آخرین لحظه ایمان آورد ولى فرعونِ من حتى در آخرین لحظه ایمان نیاورد. ابن مسعود سر ابوجهل را از تن جدا و موى سر او را گرفته و نزد پیامبر (صل‍ی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) مى‏کشید و آیه «لنسفعاً بالنّاصیة» در همین دنیا عملى شد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

18) «زبانیة» جمع «زبینة» به معناى مأمور است. [ نظرات / امتیازها ]

19) امام على‏ (علیه‌السلام) مى‏فرماید: ثمره علم، بندگى خداست.
آغاز این سوره فرمان قرائت و تعلیم با قلم بود و پایانش سجده و تقرّب است. یعنى علم مفید، علمى است که ما را به خدا برساند. البته راه قرب به خداوند شامل تمام کارهایى است که با قصد قربت انجام مى‏شود، لیکن سجده بهترین راه قرب است. [ نظرات / امتیازها ]

19) در این سوره کوچک سه بار کلمه «کلاّ» آمده است. یعنى باید از توهمات و پندارهاى بى اساس پرهیز نمود. [ نظرات / امتیازها ]

19) امام رضا (علیه‌السلام) به استناد آیه «و اسجد و اقترب» فرمودند: نزدیک‏ترین حالات انسان نسبت به خداوند حالت سجده است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

14) توجه به این واقعیت که هر کارى را انسان انجام می ‏دهد در پیشگاه خدا است ، و اصولا تمام عالم هستى محضر خدا است ، و چیزى از اعمال و حتى نیات آدمى از او پنهان نیست ، می ‏تواند روى برنامه زندگى انسان اثر زیاد بگذارد ، و او را از خلافکاریها باز دارد ، مشروط بر اینکه ایمان به این مطلب واقعا در دل او جاى گیرد و به صورت یک باور قطعى در آید .
در حدیثى می ‏خوانیم : اعبد الله کانک تراه فان لم تکن تراه فانه یراک : خدا را آنچنان عبادت کن که گوئى او را می ‏بینى و اگر تو او را نمی ‏بینى او تو را به خوبى می ‏بیند.

نقل مى‏کنند بیدار دلى بعد از گناهى توبه کرده بود ، و پیوسته می ‏گریست ، گفتند : چرا اینقدر گریه می ‏کنى ؟ مگر نمی ‏دانى خداوند متعال غفور است ؟ گفت : آرى ، ممکن است او عفو کند ، ولى این خجلت و شرمسارى که او مرا دیده چگونه از خود دور سازم ؟ ! گیرم که تو از سر گنه درگذرى زان شرم که دیدى که چه کردم چکنم ؟ !
[ نظرات / امتیازها ]

18) طغیان و احساس بى نیازى
غالب مفاسد دنیا از قشرهاى مرفه و مستکبر سرچشمه مى‏گیرد ، و همیشه در صف اول مبارزه در مقابل انبیاء آنها بودند ، همانها که گاه قرآن از آنان به ملا تعبیر کرده ( اعراف 60 ) و گاه به مترفین ( سبا 34 ) و گاه به مستکبرین ( مؤمنون 67 ) که اولى اشاره به جمعیت اشرافى است که ظاهرشان چشمها را پر مى‏کند و درونشان تهى و خالى است ، و دومى اشاره به کسانى است که در ناز و نعمت به سر مى‏برند و مست و مغرورند و از درد و رنج دیگران بیخبر و سومى به آنها که بر مرکب کبر و غرور سوار و از خدا و خلق دورند .
و سرچشمه همه اینها احساس بى نیازى و غنا است ، و این از ویژگیهاى
افراد کم ظرفیت است که وقتى به نعمت و مال و مقامى مى‏رسند ، چنان مست مى‏شوند و احساس بى نیازى مى‏کنند که خدا را هم به دست فراموشى مى‏سپارند .
در حالى که مى‏دانیم از نسیمى دفتر ایام بر هم مى‏خورد و تمام اموال انسان در کمتر از یکساعت ممکن است نابود شود ، یا سیل و زلزله و صاعقه‏اى همه را بر باد دهد ، و سلامت او نیز با گلوگیر شدن یک جرعه آب چنان به خطر بیفتد که مرگ را با چشم خود ببیند.
این چه غفلتى است که دامن گروهى را مى‏گیرد و خود را بى نیاز مى‏پندارند ، و بر مرکب سرکش غرور سوار شده صحنه اجتماع را جولانگاه خود قرار مى‏دهند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

19) قوله تعــــالی: {کَلاَّ لا تُطِعْهُ وَ اسْجُدْ وَ اقْتَرِبْ}
سجده کردن در قرائت این آیه و یا شنیدن آن واجب است و فرمود ای رسول ما تو هیچ از ابو جهل اطاعت نکن و به نماز و سجده خـــــداوند بپرداز و بحق نزدیک شو, چه نماز و سجده موجب قرب به پـــــروردگار است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]