تاریخ نگارش : دهم دي 1390

الگوپذیری از امام موسی کاظم (ع) در زندگی اجتماعی
حاجیه تقی زاده فانید

الگوپذیری از امام موسی کاظم (ع) باعث رشد عشق و محبت در جامعه می شود.
الگوپذیری از امام موسی کاظم (ع) با جاری ساختن مهر و محبت در روابط خانوادگی و اجتماعی بسیاری از دشمنی‌‌ها و کدورات‌ها را از بین می برد.
 کلید واژه : الگوپذیری از امام موسی کاظم (ع)

الگوپذیری از امام موسی کاظم (ع) باعث رشد عشق و محبت در جامعه می شود.
الگوپذیری از امام موسی کاظم (ع) با جاری ساختن مهر و محبت در روابط خانوادگی و اجتماعی بسیاری از دشمنی‌‌ها و کدورات‌ها را از بین می برد.
یکی از صفات برجسته امام موسی کاظم (ع) صبر و بردباری بود. به همین جهت ایشان به کاظم یعنی کسی که خشم خود را فرو می برد لقب گرفتند. ایشان با صبر و شکیبایی خود از بسیاری از خطاها و اشتباهات دیگران چشم‌پوشی می کردند و همین عامل باعث جذب افراد به ایشان می شد.
فردی بر اثر جهل و نادانی، امام موسی کاظم (ع) را مورد اهانت قرار داد. یاران ایشان خواستند آن فرد را تنبیه کنند اما امام مانع کار آنها شد. بعد از مدتی امام موسی کاظم (ع) به سراغ آن مرد رفت و او را در مزرعه‌اش یافت. امام موسی کاظم (ع) به آن مرد گفتند: انتظار داری چقدر از این مزرعه درآمد داشته باشی. او گفت: ۱۰۰ درهم. امام موسی کاظم (ع) به او ۲۰۰ درهم دادند و گفتند: ۱۰۰ درهم به خاطر انتظارت و ۱۰۰ درهم دیگر را صرف زندگی خود و خانواده‌ات کن.
این عمل بزرگوارانه امام موسی کاظم (ع) تحولی در آن مرد بوجود آورد. به طوری که او از مریدان و ثناگویان آن حضرت شد.
متأسفانه امروزه بسیاری از افراد در اثر فشارهای زندگی کم‌طاقت شده‌اند. این امر باعث می شود آنها به سرعت تحریک‌پذیر و عصبانی شوند. عصبانیت با برهم زدن آرامش روی فرد، او را به انواع بیماریهای جسمی و روانی مبتلا می کنند. علاوه بر این روابط خانوادگی و اجتماعی او را خدشه‌دار می سازد. با کمی گذشت و شکیبایی بسیاری از اختلافات خانوادگی و کدورت ها برطرف می شود. بردباری کدورت ها را کم‌رنگ کرده و موجب افزایش مهر و محبت بین افراد می شود.
رفیعی با بیان اینکه امام موسی کاظم (ع) شیفته عبادت خداوند متعال بودند، یادآور شد: امام موسی کاظم (ع) از هر فرصتی برای راز و نیاز با پروردگار خویش استفاده می کردند. ایشان بیشتر عمر شریف خود را در زندانهای بنی‌عباس سپری کردند. زمانی که هارون‌الرشید از زندان‌بانان خود احوال مردم را جویا شد. آنها در جواب گفتند: امام موسی کاظم (ع) را در حال عبارت و سجده یافتیم و هرگز کلمه‌ای ناروا و ناشایست از ایشان نشنیدیم.
خود تأکید می کردند که هرگز زیر بار ظلم ستمکاران نروند. روزی فردی نزد امام آمد و گفت: من شترهایم را به هارون‌الرشید کرایه دارم. کارم چگونه است؟ امام (ع) در جواب فرمودند: آیا انتظار نداری که هارون تا پایان حج زنده بماند تا کرایه شتران تو را بدهد. همین قدر انتظار تو را در ظلم آنها شریک می سازد. ایشان به عده‌ای از شیعیان که در دستگاه بنی‌عباس کار می کردند، می فرمود: اگر کار شما در جهت خدمت به مردم و گره‌گشایی از کار آنها باشد، مانعی نخواهد نداشت.

• اقدامات امام موسی کاظم (ع) در جهت رشد آزاداندیشی جامعه است
امام موسی کاظم (ع) با مبارزات فرهنگی علیه حاکمان وقت، آگاهی‌بخشی فکری و عقیدتی و تربیت شاگردان فراوان موجب رشد آزاد‌اندیشی در جامعه شدند. امام هفتم (ع) با مبارزهای فرهنگی خود علیه حاکم وقت، تحولات سیاسی و اجتماعی زیادی به وجود آوردند.
برنامه‌ریزی فکری و آگاهی‌بخشی عقیدتی از دیگر اقدامات مهم امام موسی کاظم (ع) بود و در دوران امام موسی کاظم (ع)، عقاید خرافی و انگیزه‌های نژادپرستی رواج بسیاری یافته بود. ایشان با تفسیر و بیان فقه، احکام و احادیث سعی در ارشاد و تربیت مردم و نشر موازین اسلامی داشتند.
بیشتر افراد از تقیه تصور حتمی دارند و آنرا دست‌کشیدن از مبارزه و سکوت و سکون تعبیر می‌کنند. در صورتی که تقیه به معنی فرهنگ رازداری است در فرهنگ شیعه، تقیه یعنی در حالت مخفیانه از خود و دین اسلام دفاع کردن.
امام موسی کاظم (ع) افرادی را برای نفوذ در دربار حاکمان وقت تربیت می‌کردند. این افراد علاوه بر اینکه امام (ع) را در جریان اخبار دربار می‌گذاشتند بسیاری از مشکلات شیعیان را حل می‌کردند.
امام موسی کاظم (ع) زینت‌المجتهدین یعنی زینت عرصه‌های علمی بودند. ایشان در انتشار علوم و احادیث تلاش بسیاری کردند. شیعیان به دلیل اعمال فشار از جانب حکومت روایات و سخنان امام موسی کاظم (ع) را با کنایه‌های سید، عبد صالح، ابوالحسن و ابوابراهیم بیان می‌کردند. ایشان با تلاش در عرصه‌های علمی و فکری ۲۷۲ به قولی ۳۱۹ شاگرد تربیت کردند.
زمانی که امام موسی کاظم (ع) در زندان بودند رقاصه‌ای را به عنوان خدمتکار آن حضرت به زندان فرستاند. زن بسیار متحول شد و گفت من چیزی دیدم که فقط باید توبه و طلب مغفرت از خداوند کنم.
در مورد مهمترین خصوصیات اخلاقی امام موسی کاظم (ع) امام موسی کاظم (ع) عابدترین، فقیه‌ترین و احسان‌گر‌ترین فرد زمان خویش بودند. ایشان را هم‌پیمان سجده‌های طولانی و اشک‌های جوشان وزیران می‌نامیدند.
وقتی هارون امام موسی کاظم (ع) را به کاخ دعوت کرد. از ایشان پرسیدند: اینجا را چه جور جایی می‌بینی؟ امام (ع) فرمودند: کاخ سرای فاسقان است. این ظلم‌ستیزی امام (ع) باعث شد حاکمان زمان ایشان را زندانی نمایند. به طوری که ایشان مدت طولانی را در زندانها سپری کردند.
انسان الگوپذیر است و روابط معنوی و روحی بر الگوگیری تأثیر دارند، گفت: خداوند در قرآن کریم همه مؤمنین را به "کظم غیظ" فرمان داده است.
لازم است بر الگو بودن امامان برای پیروانشان و مسلمانان و برای همه مردم جهان در طول تاریخ تأکید کنم. اساسا هر انسان در زندگی، مراد و پیشوا و رهبری دارد و تلاش می کند حرکت، سیرت و صورت خود را به آن وضعیت خواست و مراد رهبر خود تطبیق داده و منسجم کند.

خداوند در قرآن کریم می فرماید: "لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَذَکَرَ اللَّهَ کَثِیرًا:قطعا براى شما در [اقتدا به] رسول خدا سرمشقى نیکوست براى آن کس که به خدا و روز بازپسین امید دارد و خدا را فراوان یاد مى‏کند." (آیه 21 سوره احزاب) ای مسلمانان شما باید رسول گرامی اسلام(ص) را اسوه خود قرار دهید و تلاش کنید که خود را بر وقف سیرت و صورت پیامبر(ص) منسجم کنید و مثل او بسازید.

کظم غیظ دستور صریح قرآن است

انسان الگوپذیر است و به مقدار روابط معنوی و روحی که میان انسان و مقتدای او وجود دارد تلاش می کند که خود را مانند او بسازد، اظهار داشت: این روش را باید طبق دستور قرآن نسبت به پیامبر بزرگ اسلام(ص) و نسبت به امامان و پیشوایان خود مورد توجه قرار دهیم که آنها مسئله هدایت و رهبری و پیشوایی دینی که برعهده دارند و ما نیز باید در روش عملی خود تلاش کنیم که از آنها الگو بپذیریم.

پیامبر اسلام(ص) به مردم می فرمودند نماز بخوانید همان طور که من نماز می خوانم، الگوپذیری یکی از مسائل مهمی است که در مسئله اطاعت و پیروی مورد توجه انسان ها بوده و هست. ما باید از امامان در تمام امور زندگی الگو بگیریم و از آنها درس بیاموزیم و در زندگی خود پیاده کنیم.

کاظم، لقب بسیار با ارزش و با عظمتی که برای امام هفتم ذکر شده و هم از لسان ائمه اطهار(ع) تأکید شده است یکی از صفات خداوند متعال است، تصریح کرد: "کظم غیظ" موضوعی است که خداوند در قرآن کریم همه مؤمنین را بر آن دستور فرموده که "الَّذِینَ یُنفِقُونَ فِی السَّرَّاء وَالضَّرَّاء وَالْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَاللّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ": همانان که در فراخى و تنگى انفاق مى‏کنند و خشم خود را فرو مى‏برند و از مردم در مى‏گذرند و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.(سوره آل عمران، آیه 134)

بعضی صفات ائمه(ع) ظهور و بروز خیلی گسترده و چشمگیری داشته است، ائمه به خاطر اینکه بهترین و ارزشمندترین انسان ها بودند تمام صفات و خصال پسندیده در آنها وجود دارد. همه آنها این گونه هستند از نظر ایمان، تقوا، پاکی و اخلاص، عبادت، شجاعت، سخاوت، دستگیری محرومین، مهر و محبت، مؤدت و ... در رده اول جامعه قرار دارند اما هر کدام در لقب به صفت خاصی شهره شده اند و برجسته تر جلوه کرده اند و به آن لقب شناخته شدند و حتی قبل از اینکه به دنیا بیایند این لقب شریف از پیامبر بزرگ اسلام(ص) و یا اجدادشان به آنها داده شده است.