تاریخ نگارش : بیست و چهارم مهر 1390

آشنایی با قرآن
حاجیه تقی زاده فانید

برای شناخت قرآن دیدگاههای مختلفی وجود دارد
 کلید واژه : آشنایی با قرآن

آشنایی با قرآن

برای شناخت قرآن دیدگاههای مختلفی وجود دارد که توجه شما را به گوشه هایی از آن جلب می کنیم:

1ـ عظمت قرآن از نگاه بیگانگان

برای نخستین بار قرآن کریم در قرن اول یا دوم هجری به زبان بربر در مغرب آفریقا و سپس به زبان فارسی و در قرن چهارم به زبان ترکی ترجمه شد و در سال 1143 هجری قمری روبرت کنت قرآن مجید را از زبان عربی به لاتینی ترجمه، و سپس به زبانهای زنده و مشهور جهان از جمله فرانسوی، آلمانی، انگلیسی، ایتالیایی، هلندی، روسی، و غیره نیز ترجمه و انتشار یافت و از این راه حقایق و مزایای معنوی آن تا اندازه ای بر عالمیان ظاهر و ثابت گردید و دانشمندان با انصاف اروپایی و مسیحیانی که دنبال حقیقت رفته و دم از انصاف و حق گویی زده اند، هر یک به نوبه خود به میزان معلومات و استفاده از دریای ژرف و بی پایان این کتاب آسمانی اهمیت و مقام آن را به نگارش در آورده اند که اسامی و نظریه بعضی از آنان به قرار زیر است:

1ـ گوته شاعر معروف آلمانی می گوید: سالیان دراز کشیشان از خدا بی خبر، ما را از پی بردن به حقایق قرآن مقدس و عظمت آورنده آن محروم کردند لیکن در اثر پیشرفت علم و دانش پرده جهل و تعصب نابجا برداشته شد و این کتاب وصف ناپذیر توجه افراد بشر را به خود جلب کرد و محور افکار مردم جهان گردید.

2ـ توماس کارلایل دانشمند معروف و مورخ مشهور اسکاتلندی می گوید: این نکته واضح است که هر کلام درست و حقیقی در دلها نفوذ بخصوص دارد و حق آن است که تمام کتب اعم از آسمانی و غیر آن در برابر قرآن کوچک و حقیرند.

3ـ لئون تولستوی فیلسوف بزرگ روسی می گوید: قرآن مشتمل بر تعلیمات و حقایق روشن و آشکار و سهل است و عموم افراد بشر از هر طبقه می توانند از آن بهره مند گردند. و همچنین می گوید: آیات قرآن بر پایگاه بلند آیین اسلام و پاکی روانِ آوردنده اش دلالت دارد.

4ـ برنارد شاو فیلسوف معروف انگلیسی، رسول اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) را به حدی ستایش می کند و می گوید: که او نجات دهنده جهان و بزرگترین پیامبران است و چنانچه بر دنیای کنونی حکومت می کرد تمام عقده ها و مشکلات بشریت را یکی پس از دیگری با سرانگشت حکمت و درایت خود حل می کرد.

او می گوید: دین محمد(صلی الله علیه وآله وسلم) یگانه دینی است که با تمام ادوار زندگی بشری مناسب است و قابلیت آن را دارد که هر نسلی را به خود جلب کند و پیش بینی می کنم که اروپا در آینده دین و کتاب آسمانی محمد(صلی الله علیه وآله وسلم) را قبول خواهد کرد و آثار آنهم اکنون نمایان است.

5ـ گوستاولبون فیلسوف بزرگ فرانسوی می گوید: تعالیم اخلاقی که قرآن آورده است چکیده آداب عالیه و خلاصه مبادی اخلاق فاضله است و بر بسیاری از آداب انجیل برتری دارد.

6ـ ویلز نویسنده بزرگ انگلیسی می گوید: دیانتِ حقّه ای که من آن را با مدنیّت همدوش و همراه یافتم تنها دین اسلام است و اگر کسی بخواهد آن را بشناسد باید قرآن و نظریات علمی و قوانین و نظامات اجتماعی آن را بخواند.

7ـ ودن هامر دانشمند آلمانی می گوید: ما قرآن را به عنوان کتاب محمد(صلی الله علیه وآله وسلم)با همان عظمت و اهمیتی می نگریم که مسلمین آن را کتاب خداوند می دانند.

8ـ ژان ژاک رسو دانشمند معروف فرانسوی می گوید: ای محمد(صلی الله علیه وآله وسلم)ای آورنده قرآن کجایی بیا و دست ما را بگیر و به باغ و صحرا و چمن یا هر جایی که می خواهی ببر که اگر تو ما را میان دریای بلا ببری خواهیم رفت، زیرا تو به حیات و زندگی ما بهتر از ما آگاهی.

9ـ گینت گریگ می گوید: من عقیده دارم که ملل اسلامی اگر بخواهند آئین خود را به ملل دیگر بشناسانند بزرگترین مستند اسلام، قرآن است.

10ـ جان دیون پورت در صفحه 98 کتاب «عذر تقصیر» می گوید: احکام و اوامر قرآن منحصر به وظایف دینی و اخلاقی نیست.

11ـ گییون می گوید: قرآن نه فقط قانون فقهی است بلکه قانون اساسی، قضایی، جزایی و مدنی نیز هست که بشر را می تواند اداره کند.(1)

12ـ دکتر مارکسی انگلیسی می گوید: قرآن شامل تمام پیامهای خدایی است که در همه کتب مقدسه برای جمیع ملل آمده است.

13ـ دکتر موریس فرانسوی می گوید: قرآن بهترین کتابی است که دست صناعت ازلی، آن را برای بشر پرداخته است.

14ـ کارلایل انگلیسی می گوید: قطع نظر از اینکه قرآن کتاب وحی مبارک الهی است از حیث لفظ و ترکیب نیز بلیغ ترین کتابهاست و این کتاب وابسته به اصلی حقیقی و پیوسته به مبدأی عالی و مقدس است که تمام کتب در برابر قرآن حقیرند و این کتاب از هر گونه اصول ناپسند پاکیزه و مبرّاست.

15ـ ساواری نویسنده فرانسوی می گوید: قرآن دارای تأثیر خاص و جاذبیتی مخصوص است که هیچ یک از کتابها آن را ندارد.

16ـ لومانس آمریکایی می گوید: قرآن بزرگترین نور است و آن نور خداست که جز شفقت و رحمت نخواهد بود.

17ـ ژول لابوم محقق فرانسوی می گوید: قرآن بیشتر متضمن وعظ و زجر و ترقیب وترهیب است.

18ـ سدیو مستشرق اروپایی می گوید: قرآن متضمن همه اصول پاکیزگی و رستگاری است و برنامه اش هدایت در راه حق و جلوگیری از رفتار باطل و خروج از تاریکی پستی به سوی انوار فضائل و کمال است پس بر تو باد که به فرمان قرآن مجید و آیات روشن آن که عرب را از رسوایی ها و زشتی ها بازداشت و به راه راست هدایت کرد عمل نمایی.

۲ـ ترجمه قرآن به زبانهای اروپایی

1ـ در ابتدا هیچکس به ترجمه قرآن مبادرت ننمود مگر بعد از اینکه کتب لغت و فرهنگ ها زیاد گردید، و اولین ترجمه قرآن به زبان لاتین که ابتدا زبان علمی اروپا بود در سال 1143 به قلم روبرت کنت انجام گرفت.

2ـ اربانیوس: که از دانشمندان قرن هفدهم است، در سال 1613 میلادی در لیدن کتابی در اصول و قواعد زبان عربی نوشته و در همین اوقات قرآن مجید را هم ترجمه کرده است.

3ـ انکلمان ابراهام: یکی از اروپائیان است که در چاپ کلام الله مجید اهتمام نموده و این کتاب مقدس را با مقدمه لاتینی در سال 1694 میلادی در هامبورک به طبع رسانید.

4ـ بارتلمی سنت هیلر: مرد سیاسی و فیلسوف و خاورشناس معروف قرآن کریم را در سال 1865 به چاپ رسانید و در همین سال کتاب «محمد و قرآن» را نوشته و در پاریس چاپ کرد.

5ـ کازیمرسکی: مستشرق لهستانی قرآن مجید را به زبان فرانسه ترجمه و در سال 1840 به چاپ رسانید.

6ـ گالاندانتون: از خاورشناسان فرانسه که مترجم کتبی چند از فارسی و عربی است، قرآن مجید را هم به زبان فرانسه ترجمه نموده است.

7ـ گوستاولوبون: دانشمند و فیلسوف معروف که در کتاب خود بنام «تمدن عرب» قسمتی از آیات قرآنی را به فرانسه ترجمه کرده و در اطراف قرآن بحث و مطالعاتی نموده است.

8ـ پالمر: دانشمند و خاورشناس انگلیسی و استاد دانشگاه کمبریج که قرآن مجید را به انگلیسی ترجمه نموده، و آن را منتشر کرده است.

9ـ ساواری: دانشمند اروپایی نیز قرآن مجید را ترجمه و به چاپ رسانده است.

10ـ ماردیس: خاورشناس و یکی از دانشمندان آگاه به زبان قرآن بوده و این کتاب ارزشمند یعنی قرآن کریم را ترجمه کرده.(1)

3ـ اعجاز قرآن از جهات مختلف

«مرحوم علامه طباطبایی» در کتاب شریف تفسیر المیزان می نویسد: مهم این است که قرآن نه تنها از جنبه بلاغت و ارزشِ سخن، معجزه است، بلکه این معجزه و تحّدی شامل همه اموری است که برتری قرآن در آن احساس می شود.

قرآن برای همگان معجزه است یعنی برای سخن سنجان از نظر بلاغت، برای حکیمان از جنبه حکمت، برای دانشمندان از لحاظ مراتب علمی، برای جامعه شناسان از نظر اجتماعی، برای قانون گذاران از چهره قوانین علمی، برای سیاستمداران از نظر موارد سیاسی، برای هیئت های حاکمه از نظر حکومت، و بالاخره برای همه جهانیان از نظر اموری که بدانها دسترسی ندارند، مانند علوم غیبی و احتراز از تناقض در احکام و بیانات، معجزه است. به همین جهت با صدای رسا همه مردم جهان را به معارضه و مقابله دعوت کرده است.(2)

در اعجاز قرآن همین قدر بس که خطاب به تمام انسانها حتی جنّیان می فرماید:«قُل لَئِنِ اِجتَمَعتِ الاِْنسُ وَ الجِنُّ عَلی اَن یأتوا بِمِثلِ هذَا القُرآنِ لا یَأتُونَ بِمِثلِهِ وَ لَو کانَ بَعضُهُم لِبَعض ظَهیراً». «اسراء 88» یعنی ای پیامبر به مردم بگو اگر تمام آدمیان و جنیان همه جمع شده دست به دست هم بدهند که کتابی همچون قرآن بیاورند هرگز نخواهند توانست ولو اینکه در آوردن آن یکدیگر را کمک و یاری نمایند.

مسلمان شدن یک آلمانی به خاطر یک آیه قرآن

از جمله معجزات قرآن مجید بیان مطالب علمی آن است که از باب نمونه می توان به تفسیر آیه 4 سوره قیامت که می فرماید: «بَلی قادِرینَ عَلی اَن نُسَوِّیَ بَنانَه» یعنی ما قادریم که (مردگان را زنده و همچون اول) سر انگشتان او را بسازیم.



یعنی اگر کفّار خیال می کنند که استخوانهای پوسیده را نمی توان دوباره ساخت و زنده کرد، سخت در اشتباهند زیرا قدرت ما بقدری است که با حفظ شخصیت افراد حتی در جزئیات بدن می توانیم آنها را باز گردانیم به گونه ای که خطوط سرانگشت هر فردی که منحصر به خود اوست در او ایجاد و به حالت اول برگردانیم.



طنطاوی در تفسیرش ذیل همین آیه می گوید: حکمت ذکر سر انگشتان فقط در عصر ما معلوم شد و کسی تا این اواخر نمی دانست که خطوط سرانگشت هر فردی منحصر به خود اوست و در این جهت میان دو نفر هیچگونه شباهتی نیست و انگشت نگاری به همین علت مرسوم و متداول شد. و در آلمان یک نفر مسیحی با اطلاع از این آیه مسلمان می شود.(1)



یک معجزه تاریخی قرآن

یکی از سوره های بسیار کوچک قرآن سوره کوثر است سوره ای است مشتمل بر چندین معجزه ظاهره به غیر از فصاحت و بلاغت آن.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

در روایت آمده است که هنگامی که عبدالله فرزند پیغمبر از دنیا رفت دشمنان و مخالفین رسول الله(صلی الله علیه وآله وسلم) با خوشحالی هر چه تمام تر گفتند: «محمّد ابتر است» یعنی فرزند ندارد و در نتیجه بدون نسل خواهد بود.



حقتعالی سوره کوثر را در ردّ گفته های مخالفین نازل کرد: «اِنّا اَعْطَیْناکَ الْکُوثَرَ» یعنی ای پیامبر ما به تو کوثر (یعنی خیر فراوان) عطا کردیم.



مرحوم مجلسی در کتاب حیات القلوب جلد دوم قسمت اعجاز قرآن می فرماید: خیر فراوانی که در معنای کوثر آمده عبارت است از:



1ـ علم و کمال آنحضرت که از همه خلق بیشتر بود.



2ـ امت و پیروان او را دو برابر امت جمیع پیغمبران گردانید.



3ـ ذریه و اولاد او را بیشمار قرار داد، که با وجود اینکه دشمنان آنها زیاد بودند و آنها را شهید می کردند با این همه سراسر جهان را سادات و ذریه پیامبر فرا گرفته.



4ـ شفاعت آن حضرت در قیامت بیش از همه پیامبران است.



5ـ نهری بنام کوثر به او عطا کرده که در قیامت جمیع خلایق به آن محتاج باشند.



6ـ درجات او و اوصیاء و امت او را از تمام خلق بیشتر و بلندتر گردانید. و خلاصه هر کمال و درجه ای که بشر بتواند به آن دست یابد، خداوند به پیغمبر عطا فرمود.



اما آنکه معجزه تاریخی و روشن این سوره است اینست که می فرماید: ای رسول خدا (بدان و آنهاییکه از مرگ فرزند تو خوشحالند نیز بدانند که) دشمنان و بد خواهان تو «ابتر» و بلاعقبند. و اکنون بالعیان می بینیم که سادات و ذریه حضرت زهرا(علیها السلام)سراسر جهان را فرا گرفته ولی از دشمنان آنها که بنی امیه و بنی عباس بودند اثری باقی نمانده و یا به چشم نمی خورد با اینکه جمعیت آنها از کثرت افراد قابل شمار نبود(1)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ



1ـ حیوة القلوب جلد2 ص 160









4ـ اهمیت قرآن از دیدگاه قرآن

خداوند متعال در سوره اسراء آیه 9 درباره اهمیت قرآن چنین می فرماید: «اِنَّ هذَا القُرانَ یَهدی لِلَّتی هِیَ اَقوَمُ» یعنی بدرستیکه این قرآن هدایت و راهنمایی می کند انسان را به دین و دیانت محکم و مستقیم و در سوره بقره آیه 1 می فرماید: «الم ذلِکَ الکِتابُ لا رَیبَ فیهَ هُدیً لِلمُتَقینِ» یعنی شکی نیست که این کتاب (اسمانی یعنی قرآن) هدایت کننده پرهیزکاران است.



و شاید معنی آیه اول هدایت همگانی و آیه دوم به معنی بهره مندی متقین از هدایت قرآنی باشد. به این معنی که قرآن هدایت کننده همه مردم است ولی پرهیزکاران از آن بهره مند می شوند.



5ـ اهمیت قرآن در روایات

نظر پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) درباره قرآن

در نهج الفصاحه روایات چندی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) درباره اهمیت قرآن نقل شده که توجه خوانندگان عزیز را به گوشه هایی از آن جلب می کنیم:



1ـ بوسیله قرآن نان نخورید

«اِقْرَؤا القُرآنَ وَ اعمَلوُا بِهِ وَ لا تَجفُوا عَنهُ وَ لا تَغلُوا فیهِ وَ لا تأکُلُوا بِهِ وَ لا تَستَکثِروا بِهِ.» یعنی قرآن را بخوانید و بدان عمل کنید و از آن دور نشوید و در آن غلو نکنید و بوسیله آن نان نخورید و به کمک آن فزونی مجویید.



2ـ بهترین قاریان قرآن

«خَیرُکُم مَن تَعَّلَمَ القُرآنَ وَ عَلَمَّهُ» یعنی بهترین شما کسی است که قرآن را بیاموزد و بعد آن را به دیگران تعلیم دهد.



3ـ اجر و پاداش شنونده قرآن با قاری قرآن مساوی است

«اَلقارِی وَ المُستَمِعُ فِی الاَجرِ شَریکانِ» یعنی قاری قرآن و شنونده آن در اجر و ثواب با هم مساوی هستند (بنابراین لازم است که شنوندگان قرآن مطابق فرمایش قرآن که می فرماید: «اِذا قُرِءَ القُرآنُ فَاستَمِعُوا لَهُ وَ اَنصِتُوا لَعَلَّکُم تُرحَمُون» یعنی هرگاه دیدید قرآن تلاوت می شود شما نیز گوش فرا دهید و ساکت باشید شاید مورد لطف و عنایت الهی قرار گیرید. به جاست سکوت را مراعات فرمایند.



4ـ آژیر خطر برای قاریان قرآن

«اَلزَّبانیَّةُ اِلی فَسَقَةِ حَمَلَةِ القُرآنِ اَسرَعُ مِنهُم اِلی عَبَدَةِ الأَوثانِ، فَیَقُولُونَ: یُبدَءُ بِنا قَبلَ عَبَدَةِ الأَوثانِ؟ فَیُقالُ لَهُم: لَیسَ مَن یَعلَمُ کَمَن لا یَعلَمُ» یعنی مأمورین عذاب فاسقان قرآن خوان را زودتر از بت پرستان به جهنّم می برند، آنها می گویند: آیا ما را زودتر از بت پرستان به جهنّم می برید؟ در جواب می گویند: دانا و نادان هرگز با هم مساوی نیستند (کنایه از اینکه شما می دانستید نباید گناه کنید و کردید ولی آنها نمی دانستند و نرفتند یاد بگیرند. آنها از این که نمی دانستند و نرفتند یاد بگیرند به جهنّم خواهند رفت امّا با تأخیر و شما با دانستن و گناه کردن به جهنّم خواهید رفت با تعجیل.



5ـ قرآن خواندن بی نتیجه

«اِقرَءَ القُرآنَ ما نَهاکَ فَاِذا لَم یَنهَکَ فَلَستَ تَقرأهُ» یعنی اگر خواندن قرآن تو را از کار زشت باز ندارد، در حقیقت گویا قرآن نخوانده ای.(1)



6ـ برتری قرآن بر سایر کلام ها

در بحار جلد 92 ص19 از پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) روایت شده که فرمود: فضیلت و برتری قرآن بر سایر کلام ها مانند فضیلت و برتری خداوند است بر سایر مخلوقات.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ



1ـ اقتباس از نهج الفصاحه