تفسیر سوره کوثر( آقای محسن قرائتی)
 تاریخ نگارش : چهارم مرداد 1390
تفسیر سوره کوثر( آقای محسن قرائتی)
العبد سرباز کوچولوی آقا
سیماى سوره کوثر
این سوره سه آیه دارد و در مکّه نازل شده و کوچک‏ترین سوره قرآن کریم است.
نام سوره برگرفته از آیه اول است و به معناى خیر کثیر و فراوان مى‏باشد.
بر اساس روایات متعدّد از شیعه و سنّى، عاص بن وائل، پدر عمرو عاص که از بزرگان مشرکان مکّه بود، پس از آنکه پسران پیامبر از دنیا رفتند و آن حضرت دیگر پسرى نداشت، از روى طعنه و زخم زبان، پیامبر را ابتر و بدون دنباله خواند.
خداوند براى تسلّى خاطر پیامبر و پاسخ به این سخن نابجا، سوره کوثر را نازل فرمود و ناکام بودن دشمنان و دوام و بقاى نسل و فکر پیامبر را خبر داد.
در روایات، براى کسى که این سوره را در نمازهاى واجب و مستحب بخواند، سیراب شدن از حوض کوثر در قیامت، وعده داده شده است. (4)


بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند بخشنده مهربان
«1» إِنَّآ أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ «2» فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ «3» إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ
همانا ما به تو خیر کثیر عطا کردیم. پس براى پروردگارت نماز بگزار و (شتر) قربانى کن. همانا دشمن تو بى‏نسل و دم بریده است.
نکته‏ها:
آنجا که خداوند در مقام دعوت به توحید است، ضمیر مفرد به کار مى‏برد، همانند «أنا ربّکم فاعبدون» (5) پروردگار شما من هستم، پس مرا عبادت کنید. «أنَا ربّکم فاتَّقون» (6) من پروردگار شما هستم، از من پروا کنید. «انّنى أنَا اللّه» (7) همانا من خداوند یکتا هستم.
همچنین درمواردى که خداوند کارى را بدون واسطه انجام مى‏دهد یا در مقام بیان ارتباط تنگاتنگ خالق با مخلوق است، ضمیر مفرد به کار مى‏رود، همانند: «و أنَا الغفور الرحیم» (8) تنها من بخشنده مهربانم. «فانّى قریب» (9) من به بندگانم نزدیکم.
اما گاهى آیه در مقام بیان عظمت خداوند و شرافت نعمت است که در این موارد ضمیر جمع همچون «اِنّا» به کار مى‏رود، چنانکه در این آیه مى‏فرماید: «اِنّا اعطیناک الکوثر» زیرا عطاى الهى به بهترین خلق خدا، آن هم عطاى کوثر، به گونه‏اى است که باید با عظمت از آن ی اد شود.
همچنین در مواردى که خداوند کارى را با واسطه انجام مى‏دهد، نظیر باران که با واسطه تابش خورشید و پیدایش بخار و ابر مى‏بارد، از ضمیر جمع استفاده مى‏شود، چنانکه مى‏فرماید: «وانزلنا من السماء ماءً» (10) ما از آسمان آبى فرو فرستادیم.
از میان یکصد و چهارده سوره قرآن، چهار سوره با کلمه «اِنّا» آغاز شده است: سوره‏هاى فتح، نوح، قدر و کوثر.
«اِنّا فَتَحنا لک فتحاً مبیناً» ما براى تو پیروزى آشکار قرار دادیم.
«اِنّا ارسلنا نوحاً» ما نوح را به سوى مردم فرستادیم.
«اِنّا انزلناه فى لیلة القدر» ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم.
«اِنّا اعطیناک الکوثر» ما به تو کوثر عطا کردیم.
در آغاز یکى از این چهار سوره، از حضرت نوح که اولین پیامبر اولوا العزم است و بعد از حضرت آدم، پدر دوم انسان محسوب مى‏شود، سخن به میان آمده است. در آغاز سه سوره دیگر، به نعمت‏هاى ویژه‏اى همچون نزول قرآن، پیروزى آشکار و عطاى کوثر، اشاره شده است. شاید می ان این چهار موضوع ارتباطى باشد که یکى رسالت اولین پیامبر اولوا العزم، دیگرى نزول آخرین کتاب آسمانى، سوّمى پیروزى مکتب اسلام و چهارمى تداوم خط رسالت و ابتر نماندن آن را بیان مى‏کند.
کلمه «کوثر» از «کثرت» گرفته شده و به معناى خیر کثیر و فراوان است. و روشن است که این معنا مى‏تواند مصادیق متعدّدى همچون وحى، نبوّت، قرآن، مقام شفاعت، علم کثیر و اخلاق نیکو داشته باشد، ولى آیه آخر سوره، مى‏تواند شاهدى بر این باشد که مراد از کوثر، نسل مبا رک پیامبر اکرم است. زیرا دشمنِ کینه‏توز با جسارت به پیامبر، او را ابتر مى‏نامید و خداوند در دفاع از پیامبرش فرمود: «انّ شانئک هو الابتر» دشمن تو، خود ابتر است. بنابراین اگر مراد از کوثر، نسل نباشد، براى ارتباط آیه اول و سوم سوره، توجیه و معنایى دل‏پسند ن خواهیم داشت.
کلمه «ابتر» در اصل به حیوان دم بریده و در اصطلاح به کسانى گفته مى‏شود که نسلى از آنان به یادگار باقى نمانده باشد. از آنجا که فرزندان پسر پیامبر در کودکى از دنیا رفتند، دشمنان مى‏گفتند: او دیگر عقبه و نسلى ندارد و ابتر است. زیرا در فرهنگ جاهلیّت دختر لا یق آن نبود که نام پدر را زنده نگاه دارد. بنابراین جمله «انّ شانئک هو الابتر» دلیل آن است که مراد از کوثر، نسل کثیر پیامبر است که بدون شک از طریق حضرت زهراعلیها السلام مى‏باشد.
این نسل پر برکت از طریق حضرت خدیجه نصیب پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله شد. آرى خدیجه مال کثیر داد و کوثر گرفت. ما نیز تا از کثیر نگذریم به کوثر نمى‏رسیم.
فخررازى در تفسیر کبیر مى‏گوید: چه نسلى با برکت‏تر از نسل فاطمه که مثل باقر و صادق و رضا از آن برخاسته است و با آنکه تعداد بسیارى از آنان را در طول تاریخ، به خصوص در زمان حکومت بنى‏امیّه و بنى‏عبّاس شهید کردند، امّا باز هم امروز فرزندان او در اکثر کشوره اى اسلامى گسترده‏اند.
در زمانى که خبر تولّد دختر سبب اندوه پدر مى‏شد، به گونه اى که صورتش از غصه سیاه گشته و به فکر فرو مى‏رفت که از میان مردم فرار کند یا دخترش را زنده به گور کند: «یتوارى من القوم ام یدُسّه فى التّراب» (11) در این زمان قرآن به دختر لقب کوثر مى‏دهد تا فرهنگ جاهلى را به فرهنگ الهى و انسانى تبدیل کند.
بر اساس روایات، نام یکى از نهرها و حوض‏هاى بهشتى، کوثر است و مؤمنان از آن سیراب مى‏شوند. چنانکه در روایت متواتر ثقلین نیز پیامبر فرمود: «انّهما لن یفترقا حتّى یردا علىّ الحوض» کتاب و عترت از یکدیگر جدا نمى‏شوند تا آنکه در قیامت، در کنار حوض به من ملحق شوند.
کوثر الهى، به جنسیّت بستگى ندارد؛ فاطمه، دختر بود امّا کوثر شد. به تعداد کثیر بستگى ندارد؛ فاطمه، یک نفر بود امّا کوثر شد. آرى خداوند مى‏تواند کم را کوثر و زیاد را محو کند.

امتیاز داوران :
امتیاز کاربران :
نظرات کاربران :
1) : مشتکرم ولی زیاد بود اگه میشه خلاصه اش کنید
2) : alllllllllliiiiiiiiiiiiii bod

3) : واقعا استفاده نمودم خداخیرتان دهد
4) : بسیار عالی است

5) : سلام.به نظر من عالی بود.خدا خیرتان بدهد انشاالله.
مورد استفاده این حقیر قرار گرفت.
التماس دعا
6) : عاااااااااااااااالی بود

7) : من از دوستداران شما هستم حتی موقع خواندن لحن و صدای شما از ذهن من می گذشت که برای من بسیار خوشایند بود .از خداوند برای شما عمر طویل خواهانم.عالی بود

8) : با توجه به زیبایی تفسیر شما ولی کمی طولانی است.با آرزوی توفیق روز افزون شما
9) : خیلی خوب بود . سپاسگزارم
10) : خیلی عالی بود ،ممنون از شما
11) : بسیار خوب بود
12) : عالی بود
13) : مرسی تشکر

14) : خیلی خوب بود خلاصه اش کنید
15) : حجمش زیاد بود،لطفـــا جمع و جورش کنیــــد
16) : خدا خیرتان دهد من واقعا استفاده کردم ارزوی موفقیت برایتان دارم انشاالله.
17) : لطفا یکم خلاصش کنید
18) : خوب بود ولی اگه کمی خلاصه بود بهتر بود ,
19) : خیلی خوب بود خدا خیرتان دهد ما که سیراب شدیم
20) : چیزهایی نمیدانستم که فهمیدم...علمتان پایدار
21) : بسیار خوب بود
22) : خیلی عالی بود.خدا قوت
23) : خیلی ممنون. تفسیر شما در ترجمه ی این سوره ی مبارکه کمک شایانی کرده است. اجرکم عند الله.
24) : منون خیلی خوب بود...
25) : باسلاممن از این تفسیری که گذاشتید برای نشریه مون استفاده می کنم.اگه نراضی بودید بگید.ایمیل بزنید بهم تا مدیون نشم.یاعلی
26) : خوب بود ولی کوتاهش کنید
27) : خوب بود
28) : بسیار عالی بود
با تشکر از زحمات شما.
29) : عالی بود واقعا خیلی خوب است که افرادی خیر خواه در جامعه ما پیدا می شود من با متن شما توانستم بهترین تحقیق را در سطح شهرستان داشته باشم من دانش آموز کلاس هشتم هستم ممنون
30) : سلام زینب هستم سیزده سالمه این مطلب خیلی به دردم خورد برای درس دینیم لازمش داشتم خیلی ممنونم واقعا تفسیر خوب و قابل درکی بود از برنامه های درسهایی از قران هم خیلی زیاد استقبال می کنم خدا یار و نگهدارتون
31) : عالی بود
32) : آقای قرائتی ممنوووووووووووووووون .
33) : خیلی خوب بود خلاصه اش کنید
34) : خیلی خوب بود .کار من رو راه انداخت . ممنون از متن قشنگتون
35) : همتون شیخی حرف زدین ولی من نه دستتون درد نکه
36) : خیلی طولانی بود
37) : ممنونم عالی بود

38) : دست مریزاد عالیه
39) : سلام عاااااااالی بود.
فقط لطفا خلاصه اش کنید. ممنون
40) : حجمش خیلی زیاده لطفا خلاصش کنید
41) : سلام.عالیه.خدا خیرتون بده که این مطالبو برای عام گذاشتید.من که استفاده کردم.برای کسی مثل من که یه آدم عادی با تحصیلات معمولی هستم خیلی پر محتوا و جالبه.و راحت میتونم بهش دسترسی داشته باشم.
42) : عالی
ممنون
43) : ممنون عالی و قابل درک بود خدا به شما جزای خیر بدهد ان شاالله
44) : ممنونم
45) : خداوندخیروپاداش نیک برای تان دهدانشاالله
46) : خداوند متعال پاداشمان بدهد.
47) : خیلی ممنون واقعا مفید بود.
48) : خیلی ممنون
49) : از خدا بخواهیم که ما را در راه رسیدن به خودش یاری فرماید. الهی آمین
50) : با سلام وخسته نباشین خیلی آموزنده بود ممنونم
51) : با تشکر از استاد گرامی،امیدوارم خداوند به شما عمر طولانی همراه با سعادت عطا فرماید،چراکه همواره با علم خود روشنی بخش راه مومنان بوده اید،اینجانب به سوره ی مبارکه ی کوثر ارادت وافی دارم،چراکه با شنیدن ویا خواندن آن از عشق به حضرت محمد(ص) و رابطه ایشان با حضرت فاطمه(س)و لطف خداوند عظیم به آندو بزرگوار منقلب میگردم.
52) : واقعا عالی بود بسیار ممنونم
53) : عالی بود ممنون...
54) : این سوره شریفه همواره برای من سوال برانگیز بودودربحث بادیگران مشگل داشتم ولی باتفسیرجامع فوق احساس آرامش میکنم واززحمات آقای قراعتی قدردانی مینمایم.ممنونم
55) : خیلی عالـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــی بود دست شمادرد نکند
56) : با سلام, سوره کوثر یکی از بهترین سوره های هدایت مسلمانان است ولی من با تفسیر آیه آخر شما کاملا مخالم,
57) : وااااااااقعا عالی بود ممنون
58) : خیلی خوب بود از شما تشکر میکنم👍
59) : عااااااااااااااااااااااااااااااااااااااللللللللللللللللللللللللللیییییییییییییییی بووووووووووددددددددد
60) : ممنون .استفاده کردیم.خیلی مفید بود

61) : مورد استفاده واقع شد شکرا
62) : عالی بود
63) : اجرتون باخدا
لطفا اپارات هم بگذارید
کوثرخانم
64) : خیلی عالی اجرکم عندالله

65) : بسیییییییییییییار عالی.
66) : مثل همیشه مفیدومختصربودتشکر
67) : عالی بود
68) : سلام علیکم
کوثر شخص است و آن وجود مبارک حضرت فاطمه سلام الله علیها میباشند
اعطای حضرت به جهانیان است و برای این بخشش عظیم و غیر قابل وصف نماز را بایستی برپا و اقامه نمود و برای این موهبت عظما قربانی نمود و
پس آنکه نماز نمیخواند یعنی این بخشش خداوند را قبول نداشته و دشمن تلقی میشود که تمامی کارهای او ابتر و فاسد خواهد بود.
با تشکر
مهرداد سمایی
69) : باسلام ازتفسیرهای بسیار خوب شما ممنونم چون برای همه ی اقشارقابل فهمه
70) : راضیم
71) : عالیییییییییییییییییییییییییییییییییی بود
72) : خوب بود
73) : ممنون ازتفسیرتون.انشاالله خدلوند به مانیزخیرکثیرعطافرماید
74) : عالی بود متشکرم
75) : عا لی بود استفاده کردیم خدا خیرتان بده
76) : واقعا عالی بودنکته برداری کردم برای بچه های مسجد بگم خدابه شماخیرکثیروعمر بلند عنایت کند
77) : کاش کمی هم در مقام زن صحبت میکردید
بازديد کننده گرامی چنانچه تمایل دارید، نظر شما به نام خودتان ثبت و در سايت نمایش داده شود، قبل از ثبت نظر عضو سايت شويد و یا اگر عضو سايت هستيد لاگین کنید.[ عضويت در سايت ][ ورود اعضا ][ ورود ميهمان ]
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.