تاریخ نگارش : اول دي 1393

آیات صریح قرآن درباره حرام بودن مشروب کدام است؟
سیدابراهیم غیاث الحسینی

در مقاله قبلی گویا از قرآن آیه ای ذکر نشده بود و خواننده محترمی درخواست کرده بودند که از آیه های قرآن هم استفاده شود.

 ناشر : به درخواست یکی از کاربران این موضوع قرداده شده است. |

آیات صریح قرآن درباره حرام بودن مشروب کدام است؟

حکم حرام بودن شراب در برخى آیات قرآن کریم و فرمایشات معصومین(ع) وارد شده و در حرمت آن هیچ تردیدى باقى نمانده است(مائده، آیه 90 و 91 - بقره، آیه 219). در قرآن کریم آیات بسیاری درباره شراب نازل شده است که ما به برخی از آنها اشاره می کنیم:
حرمت شراب
در رابطه با حرمت شراب گفتنی است که بیان احکام در صدر اسلام به صورت تدریجى بوده است. چون پذیرش لازم براى بیان دفعى وجود نداشته است. از همین ‏رو در آیه 219 سوره بقره، «یسئلونک عن الخمر و المیسر قل فیهما اثم کبیر و منافع للناس و اثمهما اکبر من نفعهما و یسئلونک ما ذا ینفقون قل العفو کذلک یبین الله لکم الایات لعلکم تتفکرون» ابتدا نفع و ضررهاى مسکرات و این که مضار آن بیشتر از منافع آن است بیان گردیده ولى بعدا در آیه 90 سوره مائده حرمت آن به طور کلى بیان گردیده است.
در اینجا چند مسئله باید مورد توجه قرار گیرد:
الف. باید گفت که مسئله حرمت خمر و شراب، در همه ادیان الهی حرام بوده، و هیچ آیینی که از تحریف بشر مصون مانده باشد، شرب خمر را جایز نمی‌داند. روایتی از امام رضا علیه السلام نقل شده است که فرمودند: ما بعث الله نبیا الا بتحریم الخمر... (صدوق، التوحید) خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرد، مگر آنکه شراب را در شریعت او حرام نمود. بنابراین تصور این که حرمت شراب فقط مربوط به دین اسلام است، تصوری نادرست می‌باشد و اینکه امروزه در برخی ادیان شرب خمر را حلال می‌شمارند، این خود یکی از نشانه‌های تحریف‌هایی است که در آیین‌های الهی به دست بشر صورت گرفت (ر.ک: ذبیح الله محلاتی، ساحل نجات در مضرات شراب، تریاک، قمار، موسیقی، تهران، 1332) که نمونة بارز آن را می‌توان در دین یهود، و همین طور در تحریفاتی که در دین مسیح توسط پولس قدیس صورت یافت، پی‌گرفت.
ب. باید دانست احکام الهی براساس مصالح و مفاسد است یعنی حلالیت نشانه مصلحت و فایده داشتن آن برای انسان است و حرمت نشانه مفسده و ضرری است که آن برای انسان دارد.
البته احکام الهی مورد وضعی است و ممکن است بنا بر مصالح مهمتر و یا به دلایل ویژه دیگری مدتی برای برخی مردم ابلاغ نشود و یا واجب نشود مانند ماهی‏گیری که کاری حلال است ولی روزهای شنبه برای یهودیان حرام شده است. اما این گونه موارد با حرمت ذاتی برخی چیزها مانند گوشت، خون و شراب فرق می کند.
ج. ضرر و زیان فردی و اجتماعی شراب بر کسی پوشیده نیست، هر چند ممکن است منافع زودگذر و اندکی داشته باشد چنان که قرآن کریم هم تصریح فرموده است: «یسئلونک عن الخمر والمیسر قل فیهما اثم کبیر و منافع للناس و اثمهما اکبر من نفعهما»؛ درباره شراب و قمار از تو می پرسند، بگو: در آن دو گناهی بزرگ و سودهایی برای مردم است و گناهشان از سودشان بزرگتر است» (بقره، آیه 219).
و نیز در آیه 90 و 91 از سوره مائده، قمار بازی و می گساری اعمالی پلید و از ابزار شیطان معرفی شده است.
ضررهای بس گرانی که بر اثر شراب خواری بر روح و جسم انسان وارد می شود، به گونه ای: «انما الخمر والمیسر والانصاب والازلام رجس من عمل الشیطان فاجتنبوه...» است که فغان دانشمندان، روان شناسان و پزشکان جوامع غربی را درآورده است، در اینجا نظریه دانشمندان را در مورد زیان های شراب به طور فشرده بیان می کنیم:
1. اثر الکل در عمر انسان؛ یکی از دانشمندان مشهور غرب اظهار می دارد که هرگاه از جوانان 21 ساله تا 23 ساله معتاد به مشروبات الکلی، 51 نفر بمیرند، در مقابل از جوان های غیر معتاد، 10 نفر هم تلف نمی شوند.
دانشمند مشهور دیگری ثابت کرده است که جوان های 20 ساله، که انتظار می روند پنجاه سال عمر کنند در اثر نوشیدن الکل، بیشتر از 35 سال عمر نمی کنند.
2. اثر الکل در نسل بشر؛ دانشمندان به تجربه ثابت کرده اند، کسی که در حین انقاد نطفه مست است، 35 درصد از عوارض الکلیسم حاد را به فرزند خود منتقل می کند و اگر زن و مرد هر دو مست باشند، صد در صد عوارض حاد در بچه ظاهر می شود، براساس آماری که در این زمینه وجود دارد، کودکانی که زودتر از وقت طبیعی به دنیا آمده اند، از پدران و مادران الکلی 45 درصد و از مادران الکلی 31 درصد و از پدران الکلی 17 درصد بوده اند. کودکانی که هنگام تولد توانایی زندگی را ندارند، از پدران الکلی 6 درصد و از مادران الکلی 45 درصد و نیز کودکانی که فاقد نیروی کافی عقلایی و روحی بوده اند، از مادران الکلی 75 درصد و از پدران الکلی نیز 75 درصد بوده است.
3. اثر الکل در اخلاق؛ در شخص الکلی عاطفه خانوادگی و محبت نسبت به زن و فرزند ضعیف می شود، به طوری که مکرر دیده شده که پدرانی، فرزندان خود را با دست خود کشته اند.
4. زیان های اجتماعی الکل؛ طبق آماری که «انیستتوی» پزشکی قانونی شهر «نیون» در 1961 تهیه نموده است، جرایم اجتماعی الکلیست ها از این قرار است:
مرتکبین قتل های عمومی 50 درصد. ضرب و جرح ها در اثر نوشیدن الکل 8/77 درصد. سرقت های مربوط به الکلیست ها 5/88 درصد. جرایم جنسی مربوط به الکلیست ها 8/88 درصد می باشد. این آمار نشان می دهد که اکثریت قاطع جنایات و جرایم بزرگ در حال مستی روی می دهد. خلاصه ضررهای شراب آن قدر زیاد است که به گفته یکی از دانشمندان اگر دولت ها ضمانت کند درب نیمی از میخانه ها را ببندند، می توان ضمانت کرد که از نیمی از بیمارستان ها و تیمارستان ها بی نیاز شویم». (ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج 2، ص 74، تهران، دارالکتب، چاپ پانزدهم، 1362).
به خاطر همین آثار منفی و خانمانسوز شراب خواری است که اسلام آن را تحریم کرده و آیاتی بر مذمت میگساری نازل شده است.