تاریخ نگارش : بیست و ششم آذر 1390
قرآن، زنان، نکتهها و پیامها، سرشت انسانی
لیلا حسین زاده
بررسی تفصیلی و تفسیری آیات شریفه قرآن از جمله در موضوع زن و خانواده، نیازمند مباحث مستقل و مقالات پژوهشی است که از جهات مختلف به محتوای این دسته از آیات بپردازد و این کاری است درازمدّت و با خوانندگان خاص خود. آشنایی اجمالی با آیات و توجه به نکتهها و پیامهای آیات نیز میتواند برای بسیاری از خوانندگان مفید باشد. ستون «قرآن، زنان، نکتهها و پیامها»، از این شماره به همین انگیزه پیش روی خوانندگان ارجمند باز شده است. در هر قسمت یک آیه از این نظر مورد توجه قرار میگیرد و برخی نکات و پیامها که بیشتر به چشم میآید بازگو میشود. ان شاءاللّه تعالی.
«یا ایُّها النّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذی خَلَقَکُم مِن نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْها زَوجَها وَ بَثَّ مِنهُما رِجالاً کَثیراً وَ نِساءً وَ اتَّقُوا اللّهَ الّذی تَساءَلونَ بِه وَ الأَرْحامَ إِنَّ اللّهَ کانَ عَلَیکُم رَقیباً» سوره نساء/آیه 1
«ای مردم، از پروردگارتان پروا کنید، همو که شما را از یک نفس بیافرید و همسر او را نیز از (جنس) او آفرید و از آن دو، مردان و زنان بسیاری پراکند. و از خدایی که وقتی چیزی از همدیگر میخواهید نام او را میبرید (و به عظمت و قداست او معترفید)، همچنین از [گسستن پیوند [خویشاوندی پروا کنید؛ چرا که خداوند ناظر و نگهبان شما است.»
کلید واژه : قرآن، زنان
نکتهها و پیامها:
1ـ همه انسانها موظف به پروای الهی و رعایت تقوا میباشند؛ تقوایی که سفارش همه پیامبران و سرلوحه دعوت آنان مایه و پایه اصلی برنامههای تربیت انسان و اصلاح اجتماع میباشد.
2ـ تقوای الهی که رعایت حدود الهی و انجام وظایف دینی است، برای تحقق تربیت الهی انسان مقرر گردید و تربیت درست انسان بدون پیمودن طریق تقوا حاصل نمیشود.
3ـ زن و مرد، هر دو از یک گوهر و سرشت آفریده شدند و به لحاظ گوهر وجودی و سرشت اولیه هیچ امتیازی بر یکدیگر ندارند. این یعنی مردود دانستن نظریات تحقیرآمیزی که با تحریف به ادیان و مذاهب نسبت داده شده است.
4ـ خالق انسان، همه انسانها را فقط از طریق آدم و حوا آفرید و در تکثیر نسل آنها موجود دیگری ـ مانند فرشتگان یا جنّیان ـ دخالتی نداشتند. در حدیثی از امام رضا(ع) همین معنا دیده میشود. آن حضرت فرمود تکثیر نسل بشر با ازدواج فرزندان آدم و حوا با یکدیگر انجام گرفت، البته با زایشهای متعددی که حضرت حوا داشته است.1
از نظر قرآن گوناگونی و تنوع شرایع انبیاء الهی مسئله روشنی است. خداوند حکیم بر اساس مصالح انسانها و ضرورتهای ادوار گوناگون زندگی او، شرایع مختلفی تشریع فرمود.
5ـ خداوند نزد اعراب جاهلیت نیز دارای عظمت و محبوبیت بوده است، چرا که در کارهایشان به نام او سوگند داده میشدند و یا به نام او پیمان میبستند. و از آنجایی که از این عمل آنان نهی نشده، پس سوگند به خداوند جایز است.
6ـ دستور صریح به پاسداشت حرمت خویشان و ارحام در کنار دستور به تقوای الهی، اهمیت این موضوع را میرساند و از آنجایی که همه انسانها از یک پدر و مادر میباشند و در یک رحم به هم میرسند، این دستور به پاسداشت ارحام، خود دستور به پاسداشت مقام رفیع انسان است که اگر همگان به این دستور الهی عمل کنند و هر فردی با همه افراد انسانها به مانند اقوام و ارحام خود برخورد کند، انسان گرامی داشته خواهد شد.
7ـ خداوند متعال پس از امر به تقوا و پاسداشت حرمت ارحام، به انسانها هشدار میدهد و تهدیدی ضمنی را متوجه آنان میسازد که بدانید خداوند ناظر و نگهبان شما است و انگیزهها و نیز کارهایتان بر او پنهان نمیباشد. این خود ایجاد ضمانت اجرایی برای دستورات الهی میباشد.
پاورقیها:
--------------------------------------------------------------------------------
1 ـ ر.ک: نورالثقلین، ج1، ص433، ح10.