بادهای بارور کننده

تاریخ نگارش : سوم مهر 1390

بادهای بارور کننده
محمدرضا رحیمی

در آیه ای از قرآن خاصیت بارور کنندگی باد ها و در نتیجه آن، شکل گیری باران اشاره شده است.

"ما باد ها را بارور کننده فرستادیم و از آسمان آب فروفرستادیم و به شما از آن نوشاندیم و شما نگه دارنده آن نیستید." سوره حجر آیه 22

در این آیه اشاره شده است که اولین مرحله شکل گیری باران، باد می باشد. تا ابتدای قرن 20 تنها رابطه شناخته شده بین باد و باران این بود که باد ابرها را حرکت می دهد. ولی اکنون علم هواشناسی نقش باروری بادها را در تشکیل باران نشان داده است.

نقش باروری بادها به صورت زیر است:

بر روی سطح اقیانوس ها و دریا ها به خاطر برخورد جریان های آب، حباب هایی تشکیل می شود. وقتی این حباب ها می ترکند هزاران ذره با قطری معادل یک صدم میلیمتر به هوا پرتاب می گردند. این ذرات که آیروسول (aerosols) نامیده می شوند با گرد وغبار آورده شده توسط باد ها ترکیب می شوند و به لایه های بالاتر جو برده می شوند. این ذرات که توسط باد به ارتفاعات بالا برده شده اند با بخار آب ترکیب می شوند. بخار آب در اطراف این ذرات متراکم می شود و به قطره های کوچک آب تبدیل می گردد. این قطره های کوچک آب در کنار هم تشکیل ابر می دهند و به صورت باران فرود می آیند.

همان طور که دیدیم، باد ذرات بخار آب را در هوا بارور می کند و در نهایت به شکل گیری ابرها کمک می کند. اگر باد چنین خاصیتی نداشت، ذرات کوچک آب در ارتفاعات بالا شکل نمی گرفتند و باران ایجاد نمی شد.

نکته در این جا آن است که نقش حیاتی باد ها در تشکیل باران قرن ها قبل در قرآن اشاره شده است و در آن زمان مردم اطلاع بسیار کمی در مورد پدیده های طبیعی داشتند.

شکل بالا نشان دهنده مراحل تشکیل موج است. امواج توسط بادی که بر روی سطح آب می وزد تشکیل می گردد. وقتی باد به سطح آب برخورد می کند، ذرات آب در یک مسیر دایره ای شروع به حرکت می کنند. این حرکت موج را به وجود می آورد و این امواج در اثر برخورد با هم، حباب را به وجود می آورند. این اولین مرحله در شکل گیری باران است که در آیه ای که در ابتدای مقاله آورده شده است به آن اشاره گردیده.