تاریخ نگارش : هفتم شهريور 1390
آیا حضرت مریم(س) خواهر هارون بود؟
فاطمه نصیری خلیلی
حضرت مریم(س) خواهر هارون معروف – که برادر حضرت موسی بود – نیست زیرا وی برادر نداشت و میان حضرت مریم و هارون ده ها سال فاصله است . البته در قرآن آمده که بنی اسراییل حضرت مریم را با عنوان « یا اخت هارون » خطاب کردند .
کلید واژه : اخت هارون، مریم
ناشر : شیعه‌ها
حضرت مریم(س) خواهر هارون معروف – که برادر حضرت موسی بود – نیست زیرا وی برادر نداشت و میان حضرت مریم و هارون ده ها سال فاصله است . البته در قرآن آمده که بنی اسراییل حضرت مریم را با عنوان « یا اخت هارون » خطاب کردند .
اینکه آنها به مریم گفتند:” اى خواهر هارون” موجب تفسیرهاى مختلفى در میان مفسران شده است، اما آنچه صحیحتر به نظر مىرسد این است که هارون مرد پاک و صالحى بود، آن چنان که در میان بنى اسرائیل ضرب المثل شده بود، هر کس را مىخواستند به پاکى معرفى کنند مىگفتند: او برادر یا خواهر هارون است- مرحوم طبرسى در مجمع البیان این معنى را در حدیث کوتاهى از پیامبر ص نقل کرده است «۱».
در حدیث دیگرى که در کتاب” سعد السعود” آمده چنین مىخوانیم:
پیامبر ص” مغیره” را به نجران (براى دعوت مسیحیان به اسلام) فرستاد، جمعى از مسیحیان به عنوان (خردهگیرى بر قرآن) گفتند مگر شما در کتاب خود نمىخوانید” یا أُخْتَ هارُونَ” در حالى که مىدانیم اگر منظور هارون برادر موسى است میان مریم و هارون فاصله زیادى بود؟
مغیره چون نتوانست پاسخى بدهد مطلب را از پیامبر ص سؤال کرد، پیامبر ص فرمود: چرا در پاسخ آنها نگفتى که در میان بنى اسرائیل معمول بوده که افراد نیک را به پیامبران و صالحان نسبت مىدادند ۱
هارون مرد پاک و صالحى بود، آن چنان که در میان بنى اسرائیل ضرب المثل شده بود، هر کس را مىخواستند به پاکى معرفى کنند مىگفتند: او برادر یا خواهر هارون است
بعضی گفته اند:
مریم را خواهر هارون خطاب کردند. در واقع مریم خواهر هارون نبود، بلکه از خاندانى شریف و پاکیزه بود که هارون برادر موسى (ع) در رأس آن جاى داشت یعنى مریم از خاندان هارون بود و چون هارون به تقوى و پرهیزگارى معروف بود مریم را «اى خواهر هارون» خطاب کردند. در میان عربها رسم است که چون مردى را بخواهند به خاندانى نسبت دهند مىگویند «یا اخا فلان». اى برادر فلان.
قوم او گفتند که ما پدرت را مىشناسیم مردى عارى از محاسن اخلاق نبود و مادرت هم بد کاره نبود. پس این کودک از کجا آوردهاى؟
از این آیه مىتوان به مسئله وراثت و تأثیر آن در نسل آگاه شد. یعنى در خانوادهاى که مزایاى اخلاقى خانواده تو را داشته باشد چنین کارهاى زشت عجیب است.۲
در تفسیر دیگری گوید :
اینکه چرا به مریم خواهر هارون گفتهاند، در مجمع البیان چهار قول نقل کرده است:
اول: هارون مرد نیکوکارى در بنى اسرائیل بود، اشخاص نیکوکار را به او نسبت مىدادند.
دوم: هارون برادر پدرى مریم بود و به حسن سلوک معروف بود،
سوم: منظور هارون برادر موسى علیه السّلام است که مریم از اولاد او بوده است،
چهارم: هارون در آن روزگار ، مردی بدکار مشهور به زنا و فساد بود که مریم را به او نسبت داده و گفتهاند:« اى شبیه هارون ».
پاورقیها :
۱- تفسیر نمونه، ج۱۳، ص: ۵۱
۲- تفسیر هدایت، ج۷، ص: ۳۵
۳- تفسیر أحسن الحدیث، ج۶