تاریخ نگارش : بیست و نهم تير 1390

سیمای متقین در قرآن کریم
رضا رضائی

خداوند متعال، صفات و سیمای متقین را در قرآن کریم بیان کرده است، تا همگان بشناسند کسی را که خدا او را دوست دارد. پس بازهم، به سراغ این کتاب شریف می رویم و صفات متقین را مرور می کنیم:

خداوند متعال، صفات و سیمای متقین را در قرآن کریم بیان کرده است، تا همگان بشناسند کسی را که خدا او را دوست دارد. پس بازهم، به سراغ این کتاب شریف می رویم و صفات متقین را مرور می کنیم:
در سوره بقره آیه 177 می فرماید:
«البر من ءامن بالله و الیوم الآخر و الملائکه و الکتاب و النبیین و ءاتی المال علی حبه ذوی القربی و الیتامی و المساکین و ابن السبیل و السائلین وفی الرقاب و أقام الصلاه و ءاتی الزکاه و الموفون بعهدهم إذا عاهدوا و الصابرین فی البأساء و الضراء و حین البأس اولئک الذین صدقوا و اولئک هم المتقون.»
«نیکی آن است که کسی به خدا و روز بازپسین و فرشتگان و کتاب آسمانی و پیامبران ایمان آورد و مال را با وجود دوست داشتن به خویشاوندان و یتیمان و بینوایان و در راه ماندگان و گدایان و در راه آزاد کرن بندگان بدهد، و نماز را به پا دارد و زکات را بدهد و آنان را چون عهد بندند، به عهد خود وفا دارند و در سختی و زیان، و به هنگام جنگ شکیبایند، آنانند کسانی اند که راست گفتند، و آنان همان پرهیزگارانند.»
در این آیه، علاوه بر اینکه خدای متعال صفات متقین را بر می شمارد، آنها را هم سنگ صدیقین و محسنین و صابرین معرفی می کند. «آنها به عهد خود وفا می کنند، هرگاه عهد بندند بر آن استوار می مانند.» و از این جهت است که محبوب خدایند. «بلی من اوفی بعهده و اتقی فان الله یحب المتقین»1
در جای دیگر، ضمن اینکه به بیان آماده بودن بهشت، برای ورود متقین پرداخته شده، به دنبال آن صفت پرهیرگاران را بیان می دارد و می فرماید: «الذین ینفقون فی السراء و الضراء و الکاظمین الغیظ و العافین عن الناس و الله یحب المحسنین.»2
همانا که، در فراخی و تنگی انفاق می کنند و خشم خود را فرو می برند و از مردم در می گذرند و خداوند محسنین را دوست دارد.
آنها حتی در مقابل وسوسه شیطان هم مقاومت از خود نشان می دهند:
«الذین اتقوا اذا مسهم طائف من الشیطان تذکروا فإذا هم مبصرون»3
«در حقیقت کسانی که از خدا پروا دارند، چون وسوسه ای از جانب شیطان بدیشان رسد، خدا را به نگاه به یاد آورند و بینا شوند.»
آنها توانایی تمییز حق و باطل را دارند و هیچ گاه به دنبال باطل نمی روند، زیرا خداوند به آنها، فرقان عنایت فرموده است: «ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانا»4
خدا دلهای آنها را آزمایش کرده، تا پرهیزگار شده اند: «ان الذین یغضون اصواتهم عند رسول الله اولئک الذین امتحن الله قلوبهم للتقوی لهم مغفره و اجر عظیم.»5
پاداش متقین:
آنها که در دنیا پرهیزگاری را پیشه خود ساختند، تقوی الهی را رعایت کردند، به طوری که وصفشان گذشت، آنها از جمله کسانی هستند که خداوند آنها را دوست دارد و مورد محبت و مودت خداوند متعال قرار گرفته اند. کسی که خداوند او را دوست بدارد، از موهبت های دنیوی و اخروی بسیاری بهره مند می گردد. چنانچه قرآن صراحتاً می فرماید: «و ان للمتقین لحسن مأب»6، «برای نیکوکاران و پرهیزگاران، بازگشت نیکویی است.» پاداش آنها، «جنات عدن مفتحه لهم ابواب»7 است. آنها حتی زحمت گشودن درها را هم ندارند، گویی بهشت در انتظار آنهاست، و هنگامی که چشمش به آنها می افتد، آغوش باز می کند و آنها را به درون دعوت می کند.
«ان المتقین فی جنات و نهر فی مقعد صدق عند ملیک مقتدر»8 پرهیزگاران در میان باغها و نهرهای بهشتی و فضای گسترده و فیض وسیع خداوند جای دارند. آنها در جایگاه صدق و حق راستی نزد خداوند مالک قرار دارند.
جایگاه متقین دو ویژگی دارد که همه امتیازات در آن جمع است: نخست آنکه آنجا جایگاه صدق است و هیچ گونه باطلی در آن راه ندارد ، سراسر حق است و تمام وعده های خداوند درباره بهشت در آنجا عینیت پیدا می کند و صدق آنها آشکار می شود.
دیگر اینکه: در جوار قرب خداوند است همان چیزی که آرزوی آنهاست و هر گونه نعمت و موهبتی در قبضه قدرت و در فرمان حکومت و مالکیت اوست، و به همین دلیل در پذیرایی این مهمانان گرامی فرو گذار نخواهد کرد و تنها خودش می داند چه مواهبی برای آنها آماده ساخته است.
«للذین اتقوا عند ربهم جناب تجری من تحتها الانهار خالدین فیها و ازواج مطهره و رضوان من الله»9
«برای کسانی که تقوا پیشه کرده اند، نزد پروردگارشان باغ هایی است که از زیر آنها نهرها روان است و در آن جاودانند و همسرانی پاکیزه دارند و خشنودی خداوند را دارند.»
چه موهبتی از این بالاتر، که انسان علاوه بر این همه پاداش که خداوند برای او مقرر داشته است، بتواند به رضوان و خشنودی خداوند دست یابد. این خشنودی همان اشاره ای است، که فرموده: «والاخره خیرلمن اتقی»10؛ خداوند سلام مخصوص بر متقین دارد. زمانی که می فرماید:
ان المتقین فی جنات و عیون ادخلوها بسلام ءامنین ونزعنا ما فی صدرهم من غل اخوانا علی سررمتقابلین لا یمسهم فیها نصب وما هم منها بمخرجین 10
بی گمان پرهیزگاران در باغ ها و چشمه سارانند به آنان گویند: به سلامت و ایمنی در آنجا داخل شوید و آنچه کینه در سینه های آنان است بر می کنیم، برادرانه بر تختهایی روبروی یکدیگر نشسته اند. نه رنجی به آنان می رسد و نه از آنجا بیرون رانده می شوند.
آری! این بخشی از پاداشی است که خداوند به کسی که او را دوست دارد عطا می کند.

------------------------------------------------------------------------------------------------
پی نوشتها:
1- سوره آل عمران، آیه 76.
2- سوره آل عمران، آیه 134.
3- سوره اعراف، آیه 201.
4- سوره انفال، آیه 29.
5- سوره حجرات، آیه 3.
6- سوره ص، آیه 49.
7- سوره ص، آیه 50.
8- سوره قمر، آیه 54 و 55 .
9- سوره آل عمران، آیه 15.
10- سوره نساء، آیه 77.
11- سوره حجر، آیات 45 تا 48