تاریخ نگارش : هفتم مهر 1390

در باب عقل
مجید مهری

خدا به بندگانش چیزی بهتر از عقل نبخشیده است.چرا که خواب عاقل از شب بیداری جاهل بهتر است وخداوند پیامبر را جز برای تکمیل عقل مبعوث نساخت.
 کلید واژه : دین،عقل ، حیاء ،شرح صدر ،صبر

امام محمد باقر(ع)بیان کردند که خداوند متعال فرموده است:به عزت وجلالم قسم که مخلوقی محبوبتر از عقل نیافریدم و به هرکس که بیشتر دوستش بدارم،بیشتر از این نعمت عطا می کنم."اصول کافی باب عقل"
***
آیا می دانید عقل ودین وحیاء همیشه باهم هستند وجدا نمی شوند؟
جبرئیل امین بر حضرت آدم (ع) نازل شد وگفت :از بین عقل ودین وحیاء یکی را انتخاب کن .ایشان عقل را انتخاب کرد.جبرئیل امین به آن دو تای دیگر گفت:پس شما از او دور شوید،اما حیا ودین گفتند:هرجا عقل باشد ماهم هستیم."اصول کافی "
***
امام رضا(ع) فرمودند:دوست هر انسانی عقل او، ودشمن او جهل اوست.
***
صادق آل محمد(ع) فرمودند:هر که عاقل است دین دارد وکسی که دین دارد به بهشت می رود.در همین حالت یکی از اصحاب بنام سلیمان دیلمی گفت:ای امام عزیز!فلانی در عبادت ودیانت وفضیلت بسیار خوب است.
امام فرمودند:
عقل اوچگونه است؟ پاداش به اندازه عقل است.

***
به امام صادق(ع) عرض کردند:فردی است عاقل،اما در وضو ونماز گرفتار وسواس می باشد.امام فرمودند:این چه عقلی است که از شیطان فرمان می برد؟
- پس به وسواس نباید اهمیت داد -."اصول کافی"

***
حضرت محمد(ص) فرمودند:خدا به بندگانش چیزی بهتر از عقل نبخشیده است.چرا که خواب عاقل از شب بیداری جاهل بهتر است وخداوند پیامبر را جز برای تکمیل عقل مبعوث نساخت.
عاقلان همان صاحبان خردند که خداوند مهربان درباره ایشان فرمود: "تنها صاحبان خرد تذکر واندرز را می پذیرند." (سوره بقره-269)

کسی که عقل دارد ،محبت دارد وکسی که محبت دارد نفس را مهار می کند وکسی که نفس را مهار کند بین مردم محبوب می شود.
چه کسانی عقل شایسته دارند؟ کسانی که:
1-پرحوصله باشند2- نیکوکار باشند 3- تا زنده اند از دانش سیر نشوند 4- نماز اول وقت را ازدست ندهند 5- نیکی اندک دیگران را از یاد نبرند 6- مردم را بهتر از خود بدانند 7- دارای اخلاق نیک باشند 8- دارای شرح صدرباشند که شرح صدر ،داشتن تمام صفات نیک است.
***

به لقمان حکمت داده شد(منظور از حکمت، عقل وفهم است ) لقمان به فرزندش گفت:حق را بپذیر تا عاقل ترین مردم باشی. فرزند عزیزم دنیا دریای عمیقی است که عده زیادی در آن غرق شده اند و اگر از این دریا نجات می خواهی، باید کشتی ات تقوای الهی باشد وبادبانش،توکل به خدای یگانه وناخدایش عقل و سکاندارش دانش ولنگرش صبر و شکیبایی.
***
حضرت علی(ع) فرمودند: انسان تدبیر می کند،نقشه می کشد،برنامه ریزی می کند. ولی خداوند متعال تقدیر می کند. یعنی مصلحت را دراین می داند که با تقدیر خود آن برنامه را به هم بریزد،چرا که کمال و رشد انسان در به هم خوردن آن می باشد.
مثلا انسان آرزو می کند که با شخص خاصی ازدواج کند،نذرها می کند،دعاها می کند و...اما به او نمی رسد،بعدها مشخص می شود که همان شخص به مرض طاقت فرسا و بی درمانی مبتلا بوده وخود نمی دانسته است.

***
برای هر چیزی رهبری است و رهبری عقل، اندیشیدن و رهبراندیشیدن ،خاموشی است.کسی که عقلش کاملتر است،مقامش در دنیا و آخرت بالاتر است.
مردم دو حجت دارند:حجت آشکار که پیامبران وامامانند وحجت پنهان که عقل است.
***
هرکه سه چیز را بر سه چیز مسلط گرداند، به ویرانی عقلش کمک کرده است.
1-آنکه پرتو فکرش را با آرزوهای طولانی تاریک کند.
2-آنکس که شگفتی های حکمتش را با گفتار بیهوده نابود کند.
3-فردی که نور و پرتو اندرز گرفتن خود را با خواهش های نفسش خاموش گرداند.
***

صبر در تنهایی نشانه قوت عقل است.آن هم در نیمه های شب،وراز و نیازهای عاشقانه با خدای یگانه، کسی که از خدا خردمندی گرفت،از اهل دنیا و دنیا طلبان کناره جست و به آنچه که در نزد خداست پرداخت،خدا انیس او خواهد شد که او در همه حال عزت بخش است. "بقره164"