تاریخ نگارش : پنجم آذر 1389

تغییر قبله مسلمین
ریحانه فرحمند

پیامبر اکرم(ص) پیش از هجرت، ایامی که در مکه معظمه حضور داشتند، نمازهای خویش را به سمت بیت المقدس، واقع در فلسطین به جای می آوردند، ولیکن طوری می ایستادند که کعبه معظمه، میان وی و بیت المقدس قرار می گرفت و در واقع، به صورتی نماز می خواند که کعبه و بیت المقدس، هر دو، قبله وی قرار می گرفتند....
 کلید واژه : قبله

تغییر قبله مسلمانان سال دوم هجری قمری
پیامبر اکرم(ص) پیش از هجرت، ایامی که در مکه معظمه حضور داشتند، نمازهای خویش را به سمت بیت المقدس، واقع در فلسطین به جای می آوردند، ولیکن طوری می ایستادند که کعبه معظمه، میان وی و بیت المقدس قرار می گرفت و در واقع، به صورتی نماز می خواند که کعبه و بیت المقدس، هر دو، قبله وی قرار می گرفتند.
پس از هجرت به مدینه منوره، از ربیع الاول سال اول تا نیمه رجب سال دوم هجری، به مدت هفده ماه، به سوی بیت المقدس نماز می گذارد و سایر مسلمانان نیز به پیروی از آن حضرت، به آن سمت عبادت می کردند.
در مدینه، یهودیان فراوانی زندگی می کردند و برخی از آنان، مسلمانان و به ویژه حضرت محمد(ص) را سرزنش کرده و می گفتند: شما تابع قبله مائید.
پیامبر(ص)، از این جهت اندوهناک بود و به آفاق آسمان ها نظر می کرد و منتظر امر پروردگار منان بود.
سرانجام در نیمه رجب سال دوم، هنگامی که آن حضرت در مسجد "بنی سالم" مشغول نماز ظهر بود و دو رکعت آن را به سمت بیت المقدس به جای آورده بود، جبرئیل امین فرود آمد و بازوی مبارکش را گرفت و او را به جانب کعبه برگردانید.
مسلمانان که شاهد گردش پیامبر(ص) به سمت کعبه بودند، برخی تبعیت کرده و به سوی کعبه برگشتند و برخی دیگر، متوجه قضایا نشده و هم چنان به سوی بیت المقدس نماز گزاردند، تا این که نماز تمام شد و پیامبر(ص) خبر نویدبخش تغییر قبله را به آگاهی همگان رسانید.
چون نماز پیامبر(ص) و برخی از مسلمانان، در یک وقت به دو قبله خوانده شد، مسجد بنی سالم، به مسجد "ذی القبلتین" شهرت یافت.
نگاه های انتظار آمیز تو را به سوی آسمان ]برای تعیین قبله[ می بینیم. اکنون تو را به سوی قبله ای که از آن خشنود باشی، باز می گردانیم. پس روی خود را به سوی مسجد الحرام کن و هر جا باشید، روی خود را به سوی آن بگردانید…
در آن هنگام این آیه شریفه بر رسول خدا(ص) نازل شد: قد نَری تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّماءِ فَلَنُوَلّیَنَّکَ قِبْلَهً تَرْضیها، فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ، وَ حَیْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلّوُا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ …
یعنی: نگاه های انتظار آمیز تو را به سوی آسمان ]برای تعیین قبله[ می بینیم. اکنون تو را به سوی قبله ای که از آن خشنود باشی، باز می گردانیم. پس روی خود را به سوی مسجد الحرام کن و هر جا باشید، روی خود را به سوی آن بگردانید…
از آن پس، کعبه و مسجدالحرام، قبله گاه مسلمانان شد و از هر کجای عالم به سوی آن عبادت می کنند.
البته شیخ مفید(ره)، تغییر قبله را از نماز عصر ذکر کرد.